‘Üzerinde güneş batmayan imparatorluğun’ eski sömürgelerinden oluşan Britanya Milletler Topluluğu’nun üyesi olan ve Londra’daki monarkı devlet başkanı olarak tanıyan Avustralya’da ulusal bayram yine tartışma ve protestolara vesile oldu.
1770’de Avustralya’ya ayak basan ilk Avrupalı olan Britanyalı kaşif James Cook’un çıktığı Botany Körfezi’ne (Sidney Limanı) 1788’de 11 gemiden oluşan Birinci Filo çıkarma yapıp Büyük Britanya’nın Birlik bayrağını dikmişti. O güne tekabül eden 26 Ocak, Avustralya Günü olarak kutlanıyor.
‘İSTİLA GÜNÜ, ÖLÜM KALIM GÜNÜ VEYA YAS GÜNÜ’
Ancak Britanya’dan 24 bin kilometre ötedeki Avustralya’ya ilk sömürgecilerle mahkumların götürülmesi ve ceza sömürgesi kurulmasının uzun gölgesi ulusal günün üzerinden kalkmıyor. Çoğunluk için mangal keyfi yapılan ve yaza veda edilen Avustralya Günü’nü Avustralya yerlilerinin yanısıra sömürgeciliği ve emperyalizmi sorgulayanlar da İstila Günü, Ölüm Kalım Günü veya Yas Günü diye niteliyor. Günün değiştirilmesi ya da tümden kaldırılması talepleri tartışılıyor.
SİVİL DİRENİŞ GENÇLİK HAREKETİ’DEN VİDEOLU ÜSTLENME
Dolayısıyla dün güneydeki Melbourne şehrinde Kaptan Cook heykeli kaval kemiği kısmından kesilerek devrilmesi şaşırtmadı. Kaideye “Sömürge düşecek” yazıldı. Daha sonra Sivil Direniş Gençlik Hareketi diye bir grup, heykellere saldırıları nasıl yaptığının videosunu paylaştı.
26 Ocak civarı es geçilmeyen Kaptan Cook heykeline 2018’de “Gurur duymuyoruz” yazılıp Aborijin bayrağı asılmış, 2022’de kırmızı boya atılmıştı.
Yaklaşık 64 yıl tahtta kalıp imparatorluğu daha da genişleten Kraliçe Victoria’nın yakınlardaki heykeli de kırmızıya boyandı.
Victoria Eyaleti Başbakanı Jacinta Allan, “Bu tür vandalizmin toplumumuzda yeri yoktur” dedi. Victoria Polisi “Olay sırasında bölgede çok sayıda kişinin gezindiği görüldü” diyerek her iki anıttaki “kriminal hasarla” ilgili soruşturma açtı.
‘GÜN KALSIN, TARİH DEĞİŞSİN’ EĞİLİMİ
Bir kesim “soykırım kutlamasını” protesto ederken, anketlere göre sağlam bir çoğunluk, Avustralya Günü adında bir ulusal bayram ve dolayısıyla resmi tatil günü olmasından yana, ancak tarihi değiştirme konusunda daha bölünmüş durumda.
AFP’ye konuşan 50 yaşındaki Melbourne sakini Michelle Slater, “Avustralyalılar resmi tatillerini seviyor, ben de resmi tatillerimi seviyorum. Resmi bir tatil istiyorsak, onu yeniden markalaştıralım, yeniden piyasaya sürelim ve haydi Avustralya Günü’nü başka bir tarihe taşıyalım” dedi.
Avustralya’nın en önde gelen sporcusu olan kriket kaptanı Pat Cummins de daha kapsayıcı bir tarih bulunabileceğini savunarak: “Avustralya Günümüz olmalı, ancak muhtemelen onu kutlamak için daha uygun bir gün bulabiliriz.”
Ancak tarihe ilişkin görüşler, çoğunlukla partilerin siyasi çizgileri doğrultusunda bölünmüş durumda. Sağ değiştirilmesine karşı, sol değiştirilmesinden yana.
ABORJİNLERİN TANINMASI GEÇEN YIL ÜLKE ÇAPINDA HER EYALETTE REDDEDİLDİ
1901 tarihli anayasasının Avustralya’nın ilk yerli sakinlerinin tanınması ve parlamentoya danışmanlık yapacak bir yerli organının kurulması yönünde değiştirilmesi önerisi, geçen yılki referandumda reddedildi. Teklif ülke çapında her eyalette reddedildi. Avustralya yerlilerinden (Aborjinler) geriye kalanlar, 26 milyonluk ülke nüfusunun yüzde 4’ünden biraz azını oluşturuyor. (AFP, BBC)
