Ä°spanya’da 30 Ocak’ta Meclis’te reddedilen, ayrılıkçı Katalan siyasetçilere ve sivil toplum kuruluÅŸları (STK) liderlerine getirilmesi öngörülen afla ilgili yasa tasarısında terör suçlarında Avrupa BirliÄŸi (AB) yasalarının uygulanmasının önünü açan deÄŸiÅŸiklikler yapılarak anlaÅŸma saÄŸlandı.
Meclis Adalet Komisyonunda bekletilen af yasa tasarısı için yaklaşık 1,5 aydır sıkı pazarlıklar yapan koalisyon hükümetinin büyük ortağı Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) ile Meclis’te temsilcileri bulunan Katalonya’nın iki büyük siyasi partisi Katalonya İçin Birlik (Junts) ve Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) anlaÅŸtıklarını duyurdu.
Ä°spanya’da muhalefetteki saÄŸ ve aşırı saÄŸ görüşlü partilerin “ihanet”, “hukuk devletinin yıkılması”, “demokrasinin yara alması”, “eÅŸitlik ilkesinin ortadan kalkması” gibi sert eleÅŸtirilerine ve hukuki tartışmalara neden olan af yasa tasarısı, Junts’ın talepleri göz önünde bulundurularak AB yasalarıyla garanti altına alındı.
Meclis’te 14 Mart’ta görüşülüp kabul edilmesi ve Senato’ya gönderilmesi öngörülen yasa tasarısıyla 1 Kasım 2011 ile 13 Kasım 2023 tarihleri arasında Katalonya’da ayrılıkçı faaliyetlerinden dolayı hüküm giyen ya da haklarında yasal süreç devam eden tüm siyasetçiler ve STK liderleri affedilecek.
Ä°lk halinden farklı olarak “terörizm, vatana ihanet ve kamu mallarını kötüye kullanma” suçları da af tasarısına dahil edildi. Terörle ilgili suçlarda Ä°spanya Ceza Hukuku yerine AB yasaları uygulanarak affın daha geniÅŸ ÅŸekilde garanti altına alındığı belirtildi.
Puigdemont, Ä°spanya’ya geri dönebilecek
Yasa tasarısının, parlamentonun iki kanadında en az iki ay sürmesi beklenen siyasi süreçten sonra bu haliyle kabul edilip Resmi Gazete’de yayımlanması halinde aftan 300’den fazla kiÅŸinin faydalanması öngörülüyor.
Ä°spanya mahkemelerinden kaçarak 30 Ekim 2017’de Belçika’ya giden, Avrupa Parlamentosuna seçilmesine raÄŸmen Ä°spanya’da hakkındaki arama ve yakalama emri devam eden eski Katalonya Özerk Hükümet BaÅŸkanı ve Junts lideri Carles Puigdemont’un da bu af sayesinde ülkeye dönüp siyasi kariyerine devam etmesindeki yasal engeller kalkmış olacak.
Ayrıca Puigdemont gibi yurt dışına kaçan diÄŸer eski Katalan milletvekilleri de Ä°spanya’daki suçlamalardan arınacak.
Katalonya’da 1 Ekim 2017’de yapılan yasa dışı bağımsızlık referandumu döneminde ÅŸiddet yanlısı olayları baÅŸlatan ve ÅŸimdiye kadar terörizmle suçlanan “Cumhuriyetin Savunma Komiteleri” (CDR) ve “Demokratik Tsunami” adlı örgütlerin temsilcileri de aftan faydalanacak.
Muhalefet, “hukuki mücadele” verecek
DiÄŸer yandan, Senato’da çoÄŸunluÄŸa sahip ana muhalefetteki saÄŸ görüşlü Halk Partisi (PP), yasa tasarısını “aÅŸağılama” ve “siyasi yolsuzluk” olarak nitelendirerek kurumlar ve mahkemeler nezdinde hukuka karşı mücadeleye devam edeceklerini duyurdu.
PP lideri Alberto Nunez Feijoo, BükreÅŸ’teki Avrupa Halk Partisi kongresinde basına yaptığı deÄŸerlendirmede, “Avrupa, hukuk devletine yönelik saldırılara izin veremez” dedi.
Hükümete göre “Katalonya’da birlikte yaÅŸam” yeniden saÄŸlanacak
Af tasarısıyla ayrılıkçı Katalan siyasi partilerin Meclis’teki dışarıdan desteklerini garanti edeceÄŸini düşünen hükümet kanadı, af sayesinde Katalonya’da “birlikte yaÅŸamın ve istikrarın yeniden saÄŸlanacağını” savunuyor.
Katalonya’daki ayrılıkçı siyasi partilerden Junts ve ERC, “af yasasının bir sonuç deÄŸil baÅŸlangıç olduÄŸunu, Ä°spanya devleti ile anlaÅŸmalı bağımsızlık referandumunun yapılması gerektiÄŸini” savunuyor.
Katalonya’daki bağımsızlık yanlısı giriÅŸimlerin süreci
Katalonya’da bağımsızlık yanlısı siyasi giriÅŸimler, 2012’de baÅŸlamış ve dönemin Katalonya Özerk Hükümet BaÅŸkanı Artur Mas’ın öncülüğünde 9 Kasım 2014’te yasa dışı ilk bağımsızlık yanlısı halk oylaması yapılmıştı.
Ardından Ocak 2016-Ekim 2017 döneminde Katalonya Özerk Hükümet BaÅŸkanı olarak görev yapan, halihazırda Avrupa Parlamentosu üyesi olan, Ä°spanya’da hakkında yakalama ve tutuklama emri bulunan Carles Puigdemont’un liderliÄŸinde 1 Ekim 2017’de Anayasa Mahkemesinin iptal kararına raÄŸmen yasa dışı bağımsızlık referandumu düzenlenmiÅŸti.
Katalonya Özerk Yönetim Parlamentosu da 27 Ekim 2017’de “açıklanması ertelenen tek taraflı bağımsızlık deklarasyonunu” kabul etmiÅŸ ve aynı gün Ä°spanya Senatosunda alınan ve Anayasa’nın 155. maddesinin uygulandığı kararla Katalonya’nın özerk hakları geçici olarak merkezi hükümete devredilmiÅŸti.
Bu geliÅŸmelerin ardından Ä°spanya mahkemelerinden kaçan Puigdemont ve 6 eski Katalan siyasetçi ülkeyi terk ederken diÄŸer eski Katalan özerk yönetim hükümeti üyeleri ve iki sivil toplum örgütü temsilcisi, 2 Kasım 2017’de tedbiri kararla cezaevine gönderilmiÅŸti.
Yüksek Mahkemede tutuklu yargılanan eski Katalonya özerk yönetim hükümeti üyeleri ve sivil toplum kuruluÅŸu temsilcilerinden 9’u “devlete karşı ayaklanma”, “kamu parasını kötüye kullanma” ve “devletin kurumlarına itaatsizlik” suçlarından Ekim 2019’da açıklanan kararla 9 ila 13 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
Ä°spanya’da Ocak 2020’den beri iktidarda olan sol koalisyon hükümeti, Katalonya sorununa çözüm amacıyla tutuklu 9 Katalan siyasetçi hakkında 22 Haziran 2021’de kısmi af çıkarmıştı.
Rûdaw
