Îbrahîm GUÇLU
21ê Sibatê, roja zimanê dayikê/zikmakî ya navneteweyî bû.
Ew roja pîroz, hêja, dîrokî ya navneteweyî, ji aliyên rêxistin û partiyên Kurdistanê yên dervayî PKK/HHPê ve, bi civînek çapemenî ya girseyî hat pîroz kirin.
Ez jî beşdarî civîne bûm.
Di civîna çapemenî de deglerasyonek hevbeş ya bi kurdiya kurmancî û bi kurdiya dimilkî/zazakî hat pêşkêş kirin.
Di civîna çapemenî de Kek Ehmed Kasimoglu deglerasyona bi kurdiya dimilkî/zazakî pêşkêşî çapemenî û raya giştî kir.
Ez deglerasyona bi kurdiya dimilkî/zaakî bi we re parve dikim.
Ez naxwazim ku li vê deglerasyonê xalekê lê zêde bikim. Di deglerasyonê mijar gelek baş hatiye îzah kirin û diyar kirin.
Bila Roja Zimanê Zikmakî/Dayikê pîroz be.
Bila zimanê kurdî her bijî û bibe zimanê perwerde yî.
Divê em zimanê xwe bi axevtin, xwendin û nivîsê pêş bixin.
******
ROJA ZIWANÊ DAYÎKE
Ewro roja 21 ê sibate, roja ziwanê dayîke ya!
Gelî birayan û wayan ; ziwanê dayîke xwi rê wayîr bivecîyên !
Perwerdeya ziwanê dadîyî yew heqê însanî yo, la dewlet hema zî ma kurdan rê ney zaf vînena û seba ney paketa çareserîyê veng û varit a.
Ewro roja enternasyonalî yê ziwanê dayîkan o. No roj vera heme serdestan, zordestîyê, asîmîlasyon û otoasîmîlasyonê, şarî ke pê gonî û cuya xo ya, ziwanê dayîke dayo cuyayîş û verba berdo, ci rê pîroz bo!
Wendekaranê unîversîteyî yê Bengaldeş verba polîsê Pakîstan vindertî, herindê ziwanê Urdû de ziwanê dadîyê xwi Bengalî waştbi. Dewleta Pakîstan 21 sibate 1952 de gelek wendekarî kiştî û serewedartiş şikit, la nêşka vernî ci bigerî. Çar serrî cuwa pey resmîbiyayîşê ziwanê Bengalî qebul kerd.
UNESCO 17 teşrîne 1999 de, 21 sibate sey roja ziwanê dayîke yê enternasyonalî, nîşan da. A ser ra pey na roje; her milet, ziwanê dayîkê xwi ser o pê konferansan, semîneran û panelan, na roje pîroz kenî, gedeyan û şarê xwi seba ney pêhesnenî û haydar kenî.
Her serre welatê ke endamê UNESCO yî, roja ziwanê dayîke pîroz kenê. Ê ke ney wazenê, zafziwaneyî zî wazenê. Ma zî ewro tiya de amey têhet, miletê xwi kurdan pêhesnenî ke, wa ziwanê dadîye xwi rê wayîrîye bikerî.
Şima seke pey zanî Dîyarbekir de di dîyalektê kurdkî hê qal benî; kurmanckî û kirdkî. Beyanê UNESCO gore “kirdkî / zazakî” ha sekerat da !” Eke ma nizdî ra ci rê çareyek nêvînî, na dîyalektê ma ya şîrin û delal, riyê dinya ra darîyena we û bena vîn.
Ez ziwanê dayîke xo ra zaf heskena û nêwazena ke rîyê dinya ra wedarîyo.
Bê Başûrê Kurdistanî statuyeke resmî yê ziwanê kurdkî çin o.
Dewleta Tirkîya hezar û yew teqle erzena û hema zî ha ma kurdan xapînena. Hetanî serranê 1950 an, kam kurdî qal bikerdên, teda pê kerdên û cirm tira guretên. Pey ra kam ca ke kurdan ser o kitabek yan nuşteyeko kurdkî bidînî, way halê ey merdimî rê, felek ardên ser o. Îşkence pê kerdên û vistên zindanan.
25 mîlyon nufusê xo ya Vakurê Kurdistanî de kurdan hema zî, seba heqê ziwanê dayîke ya perwerdeyî ra, barê xo nêgureto.
Ney serranê peyinan de vanê, “Ma kurdî kerda serbest. Herkes wa ziwanê xwi ya bicuwîyo.” 2009 ra pey universiteyan de dersa kurdî ha dîyena wendiş. Bi hezar kesan dîploma yan sertîfîqayê mamosteyî yê kurdkî guret o. La emser 55.000 mamosteyan mîyan ra 27 mamosteyê kurdî ( 22 kurmanckî – 5 kirdkî) rê qadro abî û gure dîya ci. Eşkera ya, dewlet ha pê ma kurdan a kay kena. Qalê ma ya verînan esta, “Huye kutîk pê yeno!”
Dewlet hema zî ha sîyaseta yew al, yew milet û yewziwan domnena. Her rojo ke vîyareno, xwi rê qezencekê asîmîlasyon û otoasîmîlasyon tede vînena. Û nînan ser de zî bêşerm û bêpaxa, qalanê çareserîyê ser o ha vîrace kena.
Gelî hemwelatîyan !
Dewlete roja verîn ra xwi rê bar ronayo ke, sere de ziwanê kurdî wedaro û ney nimtikî nêkena, her tim elem eşkera kerdo û hema zî ha kena.
Ma ney bizani ke, ziwanê ma estbîyayîşê ma kurdan o. Verba barbarîyê kolonyalîstan, xoverdayîşê tewr pîl, pawitişê ziwanê dayîke yê ma kurdîya şîrin û weş o.
Seba ney hewce nêkeno ke ma bikuwe kuçe û kolanan, biveciyê serê koyan. Tena gedeyanê xo de, bazar û cuya xo de kurdkî qal bikên, kurdkî biwanên, kurdkî binusên û kurdkî bifikirê. No verba vinertişê kolonyalîstan, o en xidar o. O mehel ma eşkenê ziwanê xwi rê wayîrê bikir û welatê xwi, fekê nê vergan ra bixelesni!
Roja şima ya ziwanê dayike, wa bimbarek bo!
Amed, 21 ê Sibata 2015-an
