Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (YNK) de kendilerine bağlı 70 ve 80’inci tugayları lağvetme konusunda kararlı olduklarının altını çizen Zebari, IŞİD karşıtı koalisyonun kendilerine, “Peşmerge Güçleri böyle dağınık kalmamalı” dediğini ve sözkonusu iki tugayın lağvedilmesini istediğini belirtti.
Babekir Zebari, Peşmerge birliklerinin birleştirilmesi ve IŞİD’e karşı mücadelede gelinen durum hakkında Rûdaw’ın sorularını yanıtladı.
Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani’nin yemin ederek göreve gelmesinin üzerinden bir yıl geçti. Silahlı Kuvvetler Genel Komutanı sıfatını da taşıdığı bu süreçte Peşmerge güçlerinin birleştirilmesi konusunda hangi adımlar atıldı?
Kendisi çok karmaşık bir süreçte Kürdistan Bölgesi Başkanlığı görevini devraldı. Durum zaten karmaşıktı ki üstüne bir de koronavirüs salgını geldi ve bu da çalışmalarını olumsuz etkiledi. Buna rağmen Peşmerge güçlerinin reformizasyonu konusunda önemli adımlar atıldı. Hazırlanan proje Parlamentoya sunuldu ve görüşüldü. Projenin yüzde 85’i tamamlandığını söyleyebilirim. Bundan sonra aşama aşama hayata geçirilmesi kalıyor.
Neçirvan Barzani bu süreçte Peşmerge komutanlıkları ve Peşmerge Bakanlığı ile de toplantılar düzenledi. Şimdi somut olarak Peşmerge güçlerinin birleştirilmesi projesi hangi aşamada?
Bu konuda çok sayıda toplantı yapıldı. Peşmerge Bakanlığı ve Operasyonlar komutanlığı bünyesinde bizim de katıldığımız çalışmalar yapıldı. Belirttiğim gibi, hazırlanan reform projesi çok da kolay olmadı. Uzmanların da katıldığı bir proje hazırlandı Parlamentoya sunuldu. Bir defa Parlamentodan döndü, tekrar hazırlanarak Parlamento’ya gönderildi. Bu konuda hükümet kabinesi ve Peşmerge Bakanlığı’nın attığı olumlu adımlar var. Sanırım şimdi projenin aşama aşama hayata geçirilmesi kaldı.
Başta ABD, Almanya ve İngiltere olmak üzere, IŞİD karşıtı uluslararası koalisyon da Peşmergenin yeniden örgütlendirilmesini istedi. Bu ülkelerin desteği ne düzeyde?
ABD’nin başını çektiği koalisyon daha başından beri Peşmerge böyle dağınık kallamalı diyor ve Peşmerge Bakanlığı çatısı altında birleştirilmesi gerektiğini savunuyor. KDP ve YNK de 70 ve 80’inci tugayların lağvedilmesi ve güçlerin bakanlık bünyesinde birleştirilmesi konusunda kararlılar.
IŞİD Irak ve Kürdistan Bölgesi’nde tehdit olmaya devam ediyor. Kürdistan Bölgesi iradesi dışındaki Kürdistani bölgelerde IŞİD’e karşı ortak mücadele konusunda neden şimdiye kadar Irak ordusu ve Peşmerge arasında bir uzlaşma yok?
IŞİD tehlikesi kalıcı bir tehlike haline dönüşmüş. Askeri olarak yenilgiye uğratılmış ve işgal ettikleri bölgeler kurtarılmış ancak tehlike bitmiş değil. Aksine, ben IŞİD’in şimdi eskisinden daha tehlikeli olduğunu düşünüyorum. Neden mi? eskiden örgüt cephe savaşı veriyordu. Karşınızdaki düşmanı görebiliyordunuz. İnsansız hava araçları ile istihbrat alabiliyor, uçaklarla, karadan birliklerinizle mevzilerini vurabiliyordunuz. Irak ordusu da bu şekilde sonuç alabiledi. Ancak şimdi partisan tarzı şavaşıyorlar ve bu çok daha tehlikeli. Biz de zamanında dünyanın en büyük ordularından biri sayılan Irak ordusuna karşı sıradan hafif silahlarla peşmerge olarak böyle bir savaş yürüttük ve darbeler indirdik. Dolayısıyla IŞİD’in şimdi eskiden daha tehlikeli olduğunu düşünüyorum. Eskiden güçlerinin büyük bir bölümü yabancılardı, şimdi ise çoğunluğu Iraklı. Gece IŞİD’li gündüz normal sivil gibi görünüyor. Bölgedeki halk onlara yardım ve yataklık ediyor, saklıyor.
Irak ordusu ve Peşmerge’nin ortak operasyon meselesine gelince; birçok defa iki taraf arasında sınır kabul edilen bölgelerdeki güvenlik meselesini görüştük tartıştık. Bu bölgeler IŞİD için de güvenlikli bölgeler oluyor ve buralarda saklanıp örgütlenebiliyor. Bu da hem bizim ve hem de Irak için büyük bir tehdit unsuru. Irak şimdiye kadar IŞİD’e karşı gerkli ve başarılı mücadeleyi veremilmiş değil. Aynı şekilde Peşmerge’nin de bu bölgelere müdahalede bulunmasına izin vermis değil. Peşmerge’den korkmalarına ve çekinmelerine gerek yok, Peşmerge Irak savunma sisteminin bir parçası ve tehlike bu kaygılarından da büyük. Böyle yaklaşmaları zaten başlıbaşına bir hata.
Irak Başbakanı olduğu dönemde Haydar Abadi IŞİD’e karşı kessin zafer ilan etti. Sizce neden bu tehdit bitmedi ve son dönemde artmaya başladı?
Zafer ilan etmek zor birşey değil ama sahada durum böyle mi, bu önemli. Doğrudur, halifelikleri yıkıldı, işgal ettikleri toprakların tümü kurtarıldı, tüm kent ve yerleşim yerlerinden çıkarıldılar. Ama bakıyoruz hala varlığını sürdürüyor. Bu defa farklı bir şekilde. Örgütlenme ve faaliyet sistemini değiştirmiş ki ben bunu diğer halinden daha tehlikeli gördüğümü söyledim.
Sizce IŞİD’in ortaya çıkmasına neden olan gerekçeler ortadan kalkmadı mı?
Şuna inanıyorum ki IŞİD’in dayandığı gerekçeler ortadan kaldırılır ve bazı sorunlar çözülürse örgüt doğal olarak ortadan kalkar. Fakat Sünniler ve Şiiler arasındaki çelişkiler bunu körüklüyor ve IŞİD de bunları suistimal ederek yer edinmeye çalışıyor. Bu nedenle Irak hükümeti farklı etnik, dini, mezhebi taraflar arasındaki ayrımcılığı bir an önce ortadan kaldırmalı ki hep birlikte Irak’ın kalkınması için çalışsınlar. Irak zengin bir ülke ve büyük imkanlara sahip. Tabi eğer Irak halkı bir olursa Irak dünyanın en güzel ülkesi olabilir.
