Pesnê Mêrxasîya Kurdan

Siddik BOZARSLAN

”Dema qala dewleteka weha bê kirin, bê guman nabe ku qala mêrxasî û fêrisîya mîr û kargêr û şerkarên wê dewletê neyê kirin û pesnê mêrxasîya hevwelatên wê dewletê neyê dayîn. Xanî jî wisa kirîye. Hêj di despêkê da, di beşê 5´an da dema qala rewşa bindestîya Kurdan kirîye, pesnê mêrxasîya wan daye:

”Wan bi şûrên xwe girtîye bajarê meşhûrîyê

Wan dîl girtîye welatê xîret û mêrxasîyê 

Her mîrekî wan bi ciwamêrîya xwe Hatem e

Her mêrekî wan bi şerkarîya xwe Ristem e” 

Di beşê 8´ an da dema qala Mîrê Botan kirîye û salixê wî daye, pesnê mêrxasîya wî jî ji bîr nekirîye:

”Hatem dibû muhtacê merdîtî û ciwamêrîya wî

Ristem zorbirî dibû li ber mêrxasî û xweşmêrîya wî” 

Di beşê 10´an da dema Tacdîn û birayên wî dane naskirin, weha salixê wan û mêrxasîya wan daye:

”Xortek hebû, jê ra dihat gotin Tacdîn, çi ciwanek bû!

Guhderzê zemanê xwe bû, fêris û pelewanek bû 

Nesla wî, esl û malmezinîya wî kifş û eyan bû

Ew serdefter û serwerê kuran bû 

Ji bavê wî ra dihat gotin Eskender

Lê belê Ereban jê ra digot Xezenfer 

Lewra ew bi mêranîya xwe wek şêr bû

Roja şer ew hezar mêr bû  

Tacdîn, du birayên wî hebûn, her du jî fêlbaz

dekzan û xasûk bûn, dişibîyan du teyrên baz

Tim û tim dilên dijminan disotin

Ji yekê ra Arif, ji yê dî ra jî Çeko dihat gotin”

Tiştekî balkêş jî ev e ku Xanî nîşan û sembolên xwe yên mêrxasîyê tim ji mêrxasên Kurdan ên berîn û efsaneyî bijartine. Wek ku ji malikên jorîn jî dixuye, di şerkarîyê da Kurd şibandine Ristem û dema pesnê Mîrê Botan daye, Ristem wek numûneya mêrxasîyê nîşan daye û gotîye ”Ristem zorbirî dibû li ber mêrxasî û xweşmêrîya wî”; dema pesnê mêrxasîya Tacdîn jî daye, ew şibandîye Guhderz, ku ew jî mêrxasekî Kurd ê berîn e.

Di beşê 41´ ê da dema qal kirîye ku Tacdîn jibo rizgarkirina Memê û Zînê bi lez û bez çûye malê û xwestîye mala xwe bişewitîne, ji devê Sitîyê ew şibandîye Tehemten, ku ew jî nasnavê Ristem bûye:

”Ji nîşka ve bi xişm û xezeb ku çû ji der da

Sitîyê anî ku tiştek heye, digel wî xeber da 

Got: Ey Tehemten, ev çi halê te ye?

Dijminê te kî ye, ev çi teqeze ye?”

Wisa tê zanîn ku Xanîyê nemir xwestîye bi van peyvan û bi van şibandinan bîne bîra Kurdan ku mêjedema wan bi mêrxas û fêrisên dîrokî û efsaneyî yên wek Ristem û Guhderz hatîye xemilandin.” (eynê eser, r. 33-34)

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *