Almanya, İkinci Dünya Savaşı’nı izleyen neredeyse yarım yüzyıl boyunca bölünmüş bir ülkeydi. İki kutuplu dünyada Doğu Almanya SSCB’nin, Batı Almanya ABD’nin müttefikiydi. Doğunun Batıya katılmasıyla Almanya Avrupa’nın en büyük ülkesi haline geldi. Bu birleşmenin bilinmeyelerini The Local derledi.
İki Almanya’nın birleşmesine ilişkin pek bilinmeyen gerçeklerden 10’unu çoğunlukla Almanya’da yaşayan yabancılara seslenen The Local gazetesi okurları için derledi.
1. Berlin Duvarı bir
yanlışlık yüzünden yıkıldı
Doğu Almanya yetkilileri üzerinde Doğu ile Batı arasındaki seyahat özgürlüğünün genişletilmesi doğrultusundaki artan baskılara karşın hiç kimse 9 Kasım 1989 sabahı insanların duvarı yıkacağı beklentisiyle uyanmamıştı. Aslında, hükümet o gün protestocuları yatıştırmak için yeni ve daha gevşek seyahat düzenlemeleri yapılacağını duyurmaya karar vermişti.
Ancak göreve yeni atanan hükümet sözcüsü Günter Schabowski sayesinde tarih farklı bir yöne aktı.
Basın toplantısının sorumluluğunu üstlenmiş olan Schabowski ne söyleyeceği konusunda düzgün bir şekilde bilgilendirilmemişti.
Bir muhabirin düzenlemelerin ne zaman yürürlüğe gireceği sorusuna yanıt verirken bocaladı. Düzenlemeler resmen ertesi gün başlayacak ve uzun bir vize başvurusu sürecini içerecekti. Schabowski duraksadı ve ardından “Ab sofort” dedi: “Hemen, şimdi.”
Birkaç saat içinde on binlerce insan duvarın önünde toplandı ve sonrası tarih oldu.
2. Eski şansölye Schröder 3 Ekim
tatil olmasın diye uğraşmıştı
2004’te eski Almanya Şansölyesi Gerhard Schröder, Almanya Birlik Günü’nü ulusal bayramlar arasından çıkarmaya çalışmıştı.
Schröder planını savunduğu mektubunda şunları yazdı: “Bayram kaldırılmasın ama her yıl Ekim ayının ilk Pazar günü bayram olsun”.
Schröder, ekonomik gerekçelerle ulusal bayramların sayısını azaltmaya kararlı olduğunu açıklamıştı. Ama kimsenin önerisini sevinçle karşılamamasında bir tuhaflık yoktu. 3 Ekim bayram olarak kaldı.
3. Bonn, yeniden birleşmeden sonra
da hükümet merkezi olarak kaldı
Yeni Almanya’nın federal başkenti Berlin oldu ama, hükümet Bundestag’ı (parlamento) Bonn’dan taşımaya ancak ertesi yıl ve ucu ucuna karar verebildi.
Berlin’e taşınma kararı 20 Haziran 1991’de 338 lehte 320 aleyhte oyla geçebildi. Parlamento ve Şansölyelik de Berlin’e ancak 1999’da taşındı, ancak bazı bakanlıklar ve birçok hükümet yetkilisi hala eski Batı Almanya başkentinde çalışmaya devam ediyor.
4. Doğu Almanya’nın “Ampelmännchen”i
birleşmeden canını zor kurtardı
1990’dan başlayarak, yetkililer Doğu Almanya’nın trafik ışıklarını standart lambalarla değiştirmeye girişmişlerdi.
Eski Demokratik Almanya Cumhuriyeti lideri Erich Honecker’in hasır şapkalı bir fotoğrafına benzetilerek Amplemännchen [Trafik ışığı adamı] denilen bu insan suretindeki dur işareti apansız bir kült sembol haline geldi. Uzun protestolardan sonra “Ampelmännchen”in yerinde kalmasına karar verildi ve halen çok tutulan bir turistik ürün olarak rağbet görüyor.
5. Berlin Duvarı’nın
yıkıldığı tarih Birlik Günü olmadı
Başlangıçta birlik günü olarak Berlin Duvarı’nın yıkıldığı 9 Kasım günü önerilmişti.
Ancak “Schicksalstag” (Kader Günü) olarak anılan 9 Kasım’ın, hep Almanya tarihindeki önemli olaylarla ürkütücü bir bağlantısı olmuştu. Önemli bir tarihi dönüm noktası olmasına rağmen 9 Kasım 1989 ne yazık ki, birlik günü olamazdı.
Öteki 9 Kasımlarda şunlar olmuştu:
9 Kasım 1918’de, Başbakan Philipp Scheidemann, Almanya’nın monarşiden kurtuluşuna doğru önemli bir adım atarak Berlin Eyalet Binası’nın (Stadtschloss) balkonundan Cumhuriyet ilan etti.
9 Kasım 1923’te, Hitler ve NSDAP genellikle Münih Birahane Darbesi olarak anılan girişimle Münih’te yönetime el koymaya kalkışmışlardı.
Ve 9 Kasım 1938’de, “Kristallnacht” (Kırık Camlar Gecesi) olarak bilinen Nazi pogromunda Yahudilerin dükkanlarına ve sinagoglarına yönelik saldırılarda yüzlerce Yahudi öldürülmüştü.
6. Merkel o günlerde Doğu Almanya
“sosyalist” hükümet görevlisiydi
Önceki Almanya Şansölyesi Angela Merkel, son Doğu Almanya hükümetinde görevliydi. 1990’ların başlarında “Demokratik Uyanış” hareketine katılan geleceğin birleşmiş Almanyasının şansölyesi, 1989 sonlarında Doğu Almanya’nın son lideri Lothar de Maizière’in sözcü yardımcısı olmuştu.
7. Batı, Doğu’yu yuttu
Almanya Anayasası
Almanya’nın yeniden birleşmesi iki ülkenin yasal olarak birleşmesi değil, Doğu Alman eyaletlerinin Batı Almanya’ya dahil edilmesiydi.
3 Ekim’de DAC (Doğu Almanya) dağıldı ve Almanya Anayasası’nın 23. maddesi uyarınca, beş doğu eyaletinin (Bundesländer) ayrı ayrı Federal Almanya Cumhuriyeti’ne katılmak için oy kullanması gerekti. Bu, iki devletin resmen birleşmesine tercih edildi, çünkü ekonomik istikrarsızlık koşullarında hızlı bir birleşme hayati önem taşıyordu.
8. İngiltere ve Fransa
birleşmeden memnun olmadı
Batı Almanya’nın müttefiklerinin çoğu, onlarca yıl Almanya’nın yeniden birleşmesini resmen desteklemiş olsalar da DAC’nin çökeceği anlaşıldıkça birçok devlet en azından perde gerisinde bu fikre karşı çıkmaya başlamışlardı. Batı Avrupa liderlerinin çoğu, hala güçlü bir birleşik Almanya’nın canlanmasından ürküyorlardı.
Dönemin Birleşik Krallık Başbakanı, bu kaygıyı daha açık dile getiren liderlerdendi. Sovyetler Birliği lideri Mihayil Gorbaçov ile bir görüşmesinde Margaret Thatcher, “Birleşik bir Almanya istemiyoruz […] böyle bir gelişme uluslararası istikrarı tümden baltalar” demişti.
Fransa Cumhurbaşkanı Francois Mitterand’ın kişisel danışmanı da “Fransa hiçbir şekilde Almanya’nın yeniden birleşmesini istemiyor.” demişti.
9. Putin o sırada Doğu
Almanya’da KGB ajanıyd
Bugünün Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1985’ten 1990’a kadar Dresden’deki yerel Sovyet istihbarat ofisinde görev yapmıştı. Duvarın yıkıldığı gece, biyografisinin yazarlarına söylediğine göre üzerinde çok çarpıcı bir etki bırakmıştı: “Sovyetler Birliği’nin hasta olduğunu fark ettim. Felç denen verilen ölümcül bir hastalıktı. Bir güç felci.”
Putin hala akıcı bir Almanca konuşuyor, hatta bir kez Bundestag’a (Alman parlamentosu) “auf Deutsch” (Almanca) hitap etmişliği var. Son birkaç yılda -Ukrayna işgali dahil – olan bitenlerden sonra Bundestag’a tekrar davet edilmesi uzak bir olasılık gibi görünüyor.
10. Resmi kutlamalar her
yıl başka bir kentte gerçekleşiyor
Berlin her zaman büyük bir gösteri düzenlese de, “Bürgerfest”e her yıl resmen farklı bir kent ev sahipliği yapıyor. Festival genellikle birkaç gün sürüyor ve o bölgede kutlanıyor.
2024 merkezi Birlik Günü kutlaması, 2-4 Ekim arasında Schwerin’deki Yurttaş Festivali ile gerçekleşecek. Etkinlikte, tüm kuşakları bilgilendirmek ve eğlendirmek üzere tasarlanmış canlı sahne performansları, sanat sergileri ve paneller yer alacak.
(AEK)
