Derheqê weçînayîşê 31ê Adara 2024î de helwesta PWKyî:
PWK, weçînayîşê herêmî yê 31ê adara 2024î de, ma raya xo bidi namzedanê welatperweran û demokratanê ke deklerasyonê xo yê weçînayîşî de ca dayo Kurdîstan de statuyo sîyasî, milî, cografîk û waştişanê lezgînî yê miletê kurdî. La cayo ke namzedanê ke tede nê xusûsîyetî çin ê ma do raya xo nêdî tu kesî.
Deklerasyonê Weçînayîşan yê Partîya Welatparêzanê Kurdistanî (PWK)
Partîya Welatparêzanê Kurdistanî (PWK), sîyasetê xo yê derheqê weçînayîşanê parlamentoyî û weçînayîşnnê herêmîyan goreyê perspektîf û lazimîya neteweyî û demokratîk yê têkoşînê azadîya Kurdistanî dîyar kena.
PWK, helbet ke, sîyasetê xo yê derheqê weçînayîşanê parlamentoyî û yê herêmî goreyê rastîya ke Kurdistanê Vakurî welatêko îşxalkerde û kolonî yo tesbît kena û bi hişmendîya neteweyî û demokratîk weçînayîşan sey yew platformê têkoşînî vînena.
Eşkera yo ke, bi taybetî, weçînayîşê herêmî firset û îmkan dano şarî ma ke bieşko bajar, qeza û beldeyanê xo, o bi destê xo îdare biko.
Gorayê amance, mîsyon û beşdarî hem weçînayîşê parlamento û weçînayîşê hereman û hem zî metodê rayîrraberdişê parlamento û îdareyanê herêmî yewbînan ra cîya yê. Ney ra ganî ma nê her di platforman ser o cîya-cîya vinderî û sîyaset û stratejîyê xo seba her di weçînayîşan cîya-cîya bellî bikerî.
Semedo ka ma bieşkê sîyasetê xo yê derheqê weçînayîşan û mîsyonê parlamento û îdareyanê herêmîyan de bi hewayêko rast û realîst bellî bikerî; ganî ma verê verkan meselê kurd û Kurdistanî terîf bikerî û goreyê ney terîfî sîyasetî xo û yew xerîtayê sîyasetê rayîrê çarekerdişî tesbît bikerî.
Pirsa Kurdistanî û Heqê Tayînkerdişê Qederê Miletê Kurdî
Miletê kurdî, Rojhelatê Mîyanên û Rojhelatê Nêzdîyî de miletanê tewr kewnaran ra yew milet o.
Miletê kurdî bi tarîx, ziwan, kultur, urf û adetanê xo tarîx de û ewro komelêko biîstîqar bîyo û grûbanê etnîkan yê bînan reyde cayo ke tira Kurdîstan vajîyeno de ciwîyeno.
Kurdîstan sey kolonîyo mîyanneteweyî mabênê Tirkîye, Îran, Iraq û Sûrîye de ameyo îşxal, îlhaq û parekerdiş û no statuyê ey sey welatêko kolonî ewro zî dewam keno.
Miletê kurdî bê îradeyê xo ameyo perçekerdiş, welatê ey ameyo îşxalkerdiş û rastê neheqîya tarîxî û mîyanneteweyîye ameyo.
Herçiqas wext, rayîr û metodê ci nika ra bellî nêbo zî sey milet û welatî yewîya miletê kurdî û yewîya Kurdîstanî sey heqê tarîxî, meşrû û xozayî yê miletê kurdî yo. Derheqê yewîya milet û welatî û rayîrê cardeşê neyî de miletê kurdî kêmneteweyanê Kurdîstanî reyde bi îradeyê xo yê azadî do qerarê xo bido.
Pirsa Kurd û Kurdîstanî eslê xo de pirsa heqê tayînkerdişê qederê miletê kurdî ya, bi vateyo bîn pirsa dewletbîyayîşî ya. Partîya ma, dewletbîyayîşî (dewleteka federale, konfederale yan zî xosere) sey program û armancêko demderg û stratejîk vînena. No heq, wayîrê yew bingehê tarîxî û sîyasî yo. Ma na bawerîye de yê ke no waştişo sereke yê miletê kurdî û kurdistanîyan o. Partîya ma sey armanco stratejîk çarekerdişê persa miletê kurdî û kurdîstanîyan sey persa xelasîya welatîyeko kolonî, azadkerdişê mileteko bindest û pêameyeyê Kurdistanî û awankerdişê komelîyoke demokratîk û edaletin vînena.
Bi nê perspektîfî gama ke bingehê hemparîya seyyewbînan ya di miletan û di welatan ser o şertê federasyon yan zî konfederasyonê dewleta di dewletine bêrîn ca, partîya ma do çareyanê winasîyan rê amade ba. Partîya ma goreyê rewşe û şertan, eke duştê amancanê xo yê stratejîkan nêbê, çareyanê muweqetan yê cîya-cîyayan rê zî amade ya.
Tirkîya de Persa Kurdan
Ewro bi milyonan kurdî metropolanê Tirkîya de ciwîyenî. Înan ra tayê bi seserran o ke uca de ciwîyenî, tayê rîyê teda û zulmê Dewleta Tirkîya, tayê semedê debara xo û persanê ekonomîkan, tayê zî semedê wendişî xo bar kerdo şîy metropolanê Tirkîya de ca biyê.
Partîya ma, metropolanê Tirkîya de têkoşînê kurdan yo semedê destvistişê heq û azadîyanê xo sey beşekê têkoşînê ma yê neteweyî û demokratîk û sey beşekê têkoşîn yê semedê azadî û demokrasî yê Tirkîya vînena. Têkoşînê kurdanê metrepolanê Tirkîya yo semedê heqanê xo yê neteweyî, demokratîk, semedê demokrasî û seyyewbînîyîye, do semedê serkewtişê têkoşînê neteweyî û demokratîk yê Kurdîstanê zî bibo hetkarîyeka pîle. Şarê mayo ke mecbur mendo koçê metropolanê Tirkîya kerdo û şarê mayo ke verî ra û bi seserran o nê şaristanan de ciwîyeno, vera her tewir plan û lebatanê asîmîlasyonî yê dewlete, ganî her çîyî ra ver xo organîze bikero, bi hişmendîya neteweyî ziwanê xo yê dayîke, kultur û urf û adetanê xo rê wayîr vejîyo û nê erjanê xo muhafaze bikero.
Cayê ke nufusê kurdan tede zaf o, ganî îdareyê herêmî yê cayan de yew sîstemo winasî tetbîq bibo ke kurdî bieşkî xo îdare bikerî. Ganî nê heqî û heq û azadîyê bînî yê kurdan Qanûno Bingehîn û qanûnanê bînan de bêrîn garantîkerdiş. Partîya ma persa kurdê ke metropolanê Turkîya de ciwîyenî sey “Turkîya de Persa Kurdî” terîf kena.
Rayîr û metodê têkoşînî û îttîfaqo milî û demokratîk
Partîya ma, semedo ke bireso amancanê xo, teberê metodanê şîdetî de, goreyê rewşe û şertan bêîtaetîya sîvîle zî tede her tewir rayîr, metod û wasitayanê meşrûîyan yê mucadeleyî yê eşkera, sîvîl, sîyasî û demokratîkan bi yew hewayo bi aheng pîya xebitnena.
Wezîfeyanê esasîyan yê partîya ma ra yew zî no yo: Kurdîstanê Vakurî de, caardişê pîyakarkerdiş û îttîfaqanê cîya-cîyayan yê sey yewîya sîyasî û rêxistinîye, hedefanê demderg û stratejîkan de yewîya hêzanê demokratîkanê neteweyî, derheqê waştişanê acîlan de yewîya hêz û çalakîyan. Partîya ma nê sîyasetî seba xelasîya milî û azadbîyayîşî sey yew şertê verênî û sey garantîke vînena.
Sîyasetê ma yo derheqê Parlamentoyê Tirkîya û weçînayîşê parlamentoyî de
Goreyê Qanûnê Bingehînî yê Dewleta Tirkîya ke înkar, çînekerdiş û asîmîlasyonê miletê kurdî û kurdîstanîyan ser o ameyo ronayîş; goreyê qanûnê partîyan û weçînayîşan; goreyê sondê parlamenterîye; goreyê Nîzamnameyê Parlamentoya Tirkîya; goreyê mewzuatê parlamentoyî ke ziwanê kurdî sey ‘’ziwanêko nenas’’ vîneno, do no parlemento bi nê şiklê xo nêeşko persa miletê kurdî û kurdîstanîyan çare bikero; do nêeşko demokrasî, azadî, seyyewbînîye û edaleteko rasteqîn zî bîyaro ca.
Partîya ma goreyê şert û mercanê demê weçînayîşan do sîyaset û helwesta xo bellî bikera. Goreyê şert, rewşe û konjonkturê demê weçînayîşan ma eşkenî beşdarî weçînayîşanê parlamentoyî bibî, la ma eşkenî weçînayîşan boykot zî bikerî. Na mesela de zî goreyê şert û mercanê demê weçînayîşan, beno ke çend alternatîfî bîrî ma ver. Ma eşkenî beşdarî weçînayîşanê parlamentoyî bibî û gama ke ma serkewî, o wext ya ma do sondê parlamenterîye nêwanî û nêşîrî parlamentoyî. Yan zî ma eşkenî parlamento de semedê heq û huqûqê miletê kurdî û waştişanê acîlan yê şarê Kurdîstanî xebate bikerî û têkoşîn bidî.
Partîya ma, goreyê çarçeweya ke cor de ameya eşkera kerdene û ser bingeyo ke kurdî zî sey hetêk bîrî qebûlkerdiş do bi hetanê tewr hîra yê kurd û kurdîstanîyan de sîyaseto ke heq û huqûqê miletê kurdî û waştişanê miletê kurdî yê seba azadî, neteweyî û demokratîkan bingeh bigîro, biramno.
Weçînayîşê Herêmî û Îdareyê Herêmî
Vakurê Kurdistanî û Tirkîya de, roja 31ê adara 2024î de, heme bajar, qeza û beldeyan de semedê weçînayîşê serekanê şaredarîyan û encumenanê bajaran û mixtarîyetan do weçînayîşê herêmî bêrî kerdene.
Gama ke ma weçînayîşanê herêmîyan û îdareyanê herêmîyan ser o vindenî, ganî ma sey welatêko îşxalkerde û kolonî rewşe û rastîya Kurdîstanê Vakurî bivênî, Qanûnê Bingehînî yê Turkîya, Qanûnê Weçînayîşî û yê Partîyan, Qanûnê Îdareyanê Herêmîyan û heme qanûn û huqûqê Dewleta Tirkîya hesab bikerî. Ganî ma bizanî ke Wezîrê Karê Zereyî eşkeno tay sebeban nîşan bido û serekanê şaredaran wazîfe ra bigero. Heto bîn ra ma bizanî ke walîyê bajarî eşkeno meclîsê ey bajarî yo weçînite zî îdare bikero. Belê, ganî ma rewşe û qanûn û kerdanê vera demokrasî zî hesab bikerî.
Her di weçînayîşanê peyênan de ma reyna dî ke Dewleta Tirkîya êdî Qanûnê Bingeyînî û huqûqo ke esto zî çîne hesibnena û serêkanê şaredaran wezîfe ra gena û herinda nînan de qeyyûman tayîn kena. No zî nîşan dano gama ke biwazo Dewleta Tirkîya eşkena îrade û tercîhê weçînayoxan û qanûnanê xo yê ke estî zî çîne hesab û binpay bikera.
Torî heme astengîyan û problemanê Qanûnê Bingeyînî û îhtîmalê tayînkerdişê qeyyûman zî, helbet ke, weçînayîşê herêmî firset û îmkan danî şarê ma ke bajar, qeza û beldeyan xobixo îdare bikero. Neyra, partîya ma hîna zaf muhîmîye dana weçînayîşanê herêmîyan û bidestvistişê îdareyanê herêmîyan. Partîya ma, semedê îdareyanê herêmîyan bi beşdarîya heme hetanê komelî yew modelo nemerkezî (ademî merkezî), neteweyî û demokratîk pawena.
Bîrên weçînayîşanê herêmîyan de ma namzetanê xo yê hemparan pîya tespît bikerî, ma bajaranê xo pîya îdare bikerî!
Ma sey PWK vanî ke, bîrên ma Kurdîstanê Vakurî de heme şaristan, qeza û beldeyan de namzetanê şaredarîyan û namzetanê meclîsanê şaredarîyan goreyê xususîyet û lazimîya her bajar, qeza û beldeyan pîya tesbît bikerî. Wa partî, hereket û grubê sîyasî, dezgehê sîvîlî, dezgehê meslekî û komelkî, komeleyê mehelî, sendîkayî, rîsipîyî, serekê beledîyan yê verênî, encumenê meclîsî beledîya yê verênî yê wayirê tecrubeyî, perwerdekarî, akademîsyenî, pisporê îdareyê şaredarî, pisporê plan û dorûverî, tarîxzanî, zanayê kultur û ziwanî, huqûqnasî, ekonomîstî û sosyologî Platformê Weçînayîşî yê Herêmî de ca bigerî û bi yew mutabaqato milî û demokratîk pîya qerar bidî.
Nê platformê herêmî goreyê nê prensîp û hişmendîya ke derbarê îdareyanê herêmîyan de cêr de ma nîşan dayê, eşkenê verendamanê şaredarîyan tespît bikerî û mîyanê nê verendaman ra zî nemzeto/namzeta ke bieşko/bieşka şaredarî îdare bikero/bikera, biweçînî. Namzeto/namzeta hempar/e gereka wîna bo/ba ke, derheqê ey/aye de tu şaîbe çîne bo, keseko/keseka naskerde, qebûlbar bo/ba. Ganî goreyê şert û rastîyanê taybetîyan yê her şaristanî û qeza yê etnîkî, dînî, mehzebî, komelkî, kulturî namzeto/namzeta ke şaredarîya demokratîke, heme heq û azadîyan rê hurmetkar û şaredarîya zafziwanî û zafkulturî qebul bikero/bikera. Ganî bi hewayeko akerde, şefaf, bêşaîbe hetê merdimanê yê bajarî ra bêro/bêra weçîniten, bibo/biba namzet/e.
Sîyasetê Dewleta Tirkîya yê tayînkerdişê qeyyûman û destronîyayîşê ser îradeyê şarî bi tu hewa nîno qebûlkerdiş. Çunkî, tayînkerdişê qeyyûman alenen çîne hesibnayîşê îradeyê şarê nê bajarî yo. Helbet ke, heqê her partî esto ke bieşka bi serê xo beşdarê weçînayîşan biba. La rayîro rast o yo ke roniştwanê her bajarî çarçeweya tewr hîra de bieşkî namzetanê xo pîya tespît bikerî.
Ganî programê xebate, prensîbê îdarekerdişî yê namzedanê hemparan zî goreyê nê taybetmendî û kirîteranê ke cor de ameyî tespîtkerdiş û bi yew hewayo hempar bêrî tespîtkerdiş.
Bi tesbîtkerdişê namzedanê hemparan û bi pîya îdarekerdişê bajaran ma eşkenî ewro ra bingehê xoîdarekerdişê kurdan awan bikerî.
Bêguman, no perspektîfo ke ma bi şîara,’’Bîrên Ma Namzedanê Xo Pîya Tesbît Bikerî, Ma Bajarê Xo Pîya Îdare Bikerî!’’ pêşnîyaz kenî, hetêk ra vera îhtîmalo ke Dewleta Tirkîya beledîyan ser o qeyyûman tayîn bikera zî do wazîfe û rolêko xurt û bi tesîr yê pawitişî bido destê şarê her bajarî.
Îhtîmalo ke qeyyûm şaredarîyan ser o bêro tayînkerdiş de, potansîyelo tewr hîra yo sivîl, sîyasî, meslekî, demokratîk, komelkî do namzedanê xo yê goreyê nê pêşnnîyazîya ma, ser esasê çarçewayeka sîyasî û programê xebate ya bi hewayo hempar bîrî kifşkerdiş, wayîr vejîyê. Dewleta Tirkîya zî sey nika do nêeşka bi rehatî şaredarîyan ser o qeyyûman tayîn bikera.
Ma Bajaranê Metropolanê Tirkîya de Platformanê Herêmîyan yê Kurdan Awan Bike
Ma vanî, bîrên ma bajaranê metropolanê Tirkîya yê ke nufûso zêde yê kurdan tede ciwîyeno de Platformanê Herêmîyan yê Kurdan (sey Platformê Kurdanê Îstanbulî, Platformê Kurdanê Îzmîrî, Platformê Kurdanê Mêrsînî ûsêb.) awan bikeri.
Bajaranê metropolanê Tirkîya yê ke zêde nufusê Kurdan tede ciwîyeno de ma eşkenî bi beşdarîya dezgehanê sivîl, partî û grûbanê sîyasî yê kurdan, temsîlkaranê cinî û ciwananê kurdan, karsaz û grûbanê komelkî, dînî û mezhebîyan, kesayetanê qebûlbaran yê kurdan reyde platformanê herêmîyan awan bikerî.
Nê platformê herêmî derheqê ziwan û kulturê kurdan, heq û azadîyan, perwerde, sihet, piştîdayîş û wayîrvicîyayîşê yewbînan de bajaranê metropolan de eşkenî wazîfe û rolê sey Organîzasyonê Temsîlê Kurdan hereket bikerî. Eşkenî demê weçînayîşan de sey hetê kurdan bi partîyanê sîyasî reyde pêvînayîşan bikerî, esasê qebûlkerdişê waştişanê kurdan ser o eşkenî hetkarîyanê weçînayîşan bîyarî ca. Heto bîn ra eşkenî bi namzedanê xo zî beşdarî weçînayîşan bibî.
Platformê Herêmîyan yê Bajaranê Metropolanê Tirkîya, helbet ke ganî tena semedê weçînayîşan kar nêkerî, nê platformî sey dezgehê bi tesîr û daîmî, eşkenî bajaranê metropolan de wazîfe û rolê Organîzasyonê Temsîlê Kurdan bîyarî ca.
Demê weçînayîşê parlamentoyî û weçînayîşanê herêmîyan de û derheqê bedilnayîşê qanûnê bingehînî de talebê acîlî yê miletê kurdî
Partîya ma veng dana potansîyelo tewr hîra yê kurd û kurdistanîyan ke demê weçînayîşê parlamentoyî û weçînayîşanê herêmîyan de û derheqê bedelnayîşê qanûnê bingehînî de ma nê talebanê acîlan yê miletê kurdî ser o pîya xebate bikeri, ma yew helwesta hempar ramojni:
1-Ganî heme operasyonê eskerî, şer, şîdet û çalakîyê çekdarî bîrî vindernayîş. Ganî Dewleta Tirkîya bi derûdoro tewr hîra yo sîyasî, sivîl, demokratîk yê komelê Kurdistanî de dîyalog dest pê bikera û semedê çarekerdişo sîyasî, sîvîl, demokratîk û aştîyane gaman bierza.
2-Ganî estbîyayîşê miletê kurdî û perwerdeyîya bi ziwanê kurdkî (kurmanckî, kirdkî-zazakî) bîrî qebûlkerdiş. Ganî ziwanê kurdkî bibo ziwano resmî. Ganî no heq Qanûno Bingeyîn û heme qanûnanê Dewleta Tirkîya de bîrî garantîkerdiş û pawitiş.
3-Ganî heme asteng û qedexeyê ke vernîya azadîya fikrî, dînî û rêxistinî de estî bîrî wedaritiş. Qedexeyê ke nameyê Kurdistanî û nameyê partîyanê Kurdistanî ser o estî bîrî wedaritiş. Ganî nê heqî Qanûno Bingeyîn û heme qanûnanê Dewleta Tirkîya de bîrî garantîkerdiş û pawitiş.
4-Dewleta Tirkîya, ganî heme pêameyîşê ke Neteweyê Yewbîyayeyî (NY), welatanê Yewîya Ewropa (YE) de îmze kerdî û heme pêameyîşê mîyandewletîyan bîyara ca, heme şerhê xo yê ke pêameyîşan ser o ronayê wedaro.
5-Ganî heme nameyê dewe, bajar, nehîye û qezayan û yê cografîkan yê Kurdistanî ke bi tirkî ameyî bedilnayîş sey orjînalê înan yê verênan, bi hewayo qanûnî peyser bîrî cidayîş.
6-Ganî heme kesî yê ke rîyê xebata xo ya siyasî û semedê nuştiş û îfadekerdişê fikrê xo hepsan de yê bîrî veradayîş, dewayê nînan îptal bibî û peynîya nê muameleyî bêro û ganî kesê ke teber de yî bieşkî bê asteng agêrî welatê xo.
7-Ganî heme neheqî, teda, qedexe û astengîyê qanûnî, fîîlî yê ke cinîyan ser o estê, bîrî wedaritiş.
8-Ganî cayê mezelê Şêx Seîd, Seyîd Riza, Xalid Begê Cibrî, Sêidê Nûrsîyî û heme rayberanê bînan yê miletê kurdî bîrî eşkerakerdiş.
Modelê îdareyanê herêmîyan ya nemerkezî (ademî merkezî), beşdarîyî, neteweyî û demokratîk
Modelê îdareyanê herêmîyan ya beşdarîyî, neteweyî, demokratîk û nemerkezî (ademî merkezî) eşkeno Kurdistanê Vakurî de bibo model û nimûneyê îdareyanê herêmîyan. Ma programê partîya xo de heqê tayînkerdişê qederê miletê kurdî (federasyon, konfederasyon, xoserîye), azadîya miletê kurdî, bi hewayeko aştîyane heme hetanê komelkî, awankerdişê komel û yew sîstema demokratîk sey amancê xo yê esasî terîf kerdî. Ma na bawerîye de yê ke, no modelê îdareyanê herêmîyan, eşkeno bibo projeya awankerdişê bingehê nê amancî. Yan zî no proje, bi rayîrê weçînayîşan û bi îradeyê şarî, bi rayîr û metodo aştîyane, demokratîk do zext bido qanûno bingeyîn û qanûnanê bînan ke estî, do zor bido no sîstemo ke hişmendîya yew dewlete, yew milet, yew welat, yew ala, yew ziwan, yew dîn, yew mezhebî ser o ameyo awan kerdiş. Û bi na hişmendî do bi hewayeko fiîlî (defacto) îdareyê herêmî bîrî awankerdiş. Belê, no proje, hetekî ra projeyê bêîtîatîya sîvîlî yo.
PWK, na bawerî de ya ke îdareyê herêmî yê ke bi hişmendîya neteweyî, demokratîk û bi îradeyo tewr hîra yê cematî de, ganî heme ameyeyê îdareyanê herêmîyan bi hewayeko rasyonel bêrî vilakerdiş û ganî bi hewayeko adilane û esasê seyyewbînîye ser o bêrî parekerdiş. PWK vana semedê caardişê nê perspektîf û armancan ganî plan û programê derg û dila bîrî amadekerdiş.
PWK, gama ke bi serê xo yan bi rayîrê îttîfaq û hemkarîyan îdareyanê herêmîyan de biba wayîrê selahîyetî; goreyê nê amanc û perspektîfanê ke ma cor de terîf kerdî, do modelê îdarekerdişê îdareyanê herêmîyan awan bikera, bîyara ca. Goreyê rewşe û şertan eke PWK nêeşka beşdarê weçînayîşan biba de zî, na perspektîfa sîyasî û no modelo ke ma cêr de pêşkeş kenî, ma do reyna bipawî, bîyarî rojeve, hetkarîya ci bikerî.
-Ganî kar û bar û xizmetê ke semedê perwerde, kultur, xoza (tabîet), awanî, zîraet, asayîş, komresîya mîyanê bajarî hetê îdareyanê herêmîyan ra bêrî îdarekerdiş. Û semedê nê beşanê xizmetî wayîrê soz û qerarî esasen ganî dezgeh û beşê îdareyanê herêmîyan bi xo bî.
-Îdareyê herêmî ganî bixebitî ke waştişê acîlî yê miletê kurdî bîrî ca û qanûnê bingehînî û qanûnanê bînan yê eleqedaran de bîrî cakerdiş.
-Awankerdişê îdareyanê herêmîyan yê bi beşdarîyî û bi îradeyê hemû hetanê cematî, bi sîstem û hişmendîya nemerkezî, demokratîk, şefaf, zafziwanî, zaflehçeyî, zafkulturî û heme dîn û mezheban rê hurmetkar do bêro amanckerdiş.
-Îdareyanê herêmîyan de torî tirkî do ziwanê kurdkî (kurmanckî, kirdkî-zazakî) û her cayo ke kamcîn ziwan ziwanê zafane yê şarê nê cayî bo, do sey ziwano resmî bêro qebûlkerdiş.
-Do hetkarîye bidîyo heme xebat û cigêrayîşanê ke semedê ziwan, kultur û tarîxê kurdan û şaranê bînan de yenê kerdiş. Semedê hetkarîya kîtab, rojname û kovarê ke no war de xebate kenî, semedê telewîzyon û radyoyê ke bi ziwananê cîya-cîya yê şaranê nê bajaran weşan kenî, do ca û dezgehê taybetî bîrî awankerdiş. Do festîwal, konferans, şahî û çalakîyanê dînî, kulturî û komelkî rê ardim û hetkarîya zafhetî bîrî kerdene.
-Nameyê dewe, bajar, qeza û cayanê cografîkan yê Kurdistanî ke bi nameyê tirkî ameyê bedilnayîş sey orjînalanê înan yê verênan, bi qerarê îdareyanê herêmîyan bi kurdkî û bi ziwananê bînan do bêrî îadekerdiş. Nameyê heme ca û waran bi tirkî, kurdkî û ziwananê her mintiqa têdir bêrî xebitnayîş.
-Kurdîstan de heme bajar, qeza, belde, dewe û cayan de dibistanan ra heta lîseyan do mektebê ke perwerdeyî kurdkî danî bêrî akerdiş. Her mehla de kreşê ke perwerdeyê kurdkî bidî, bêrî akerdiş.
-Îmkanê îdareyanê herêmîyan zî tede do bi weqf, dezgehê meslekî û sîvîlî yê komelkî û karsazan, heme bajar û qezayanê Kurdistanê Vakurî de dibistan ra heta lîse mektebê ke ziwanê kurdî de perwerdeyî dani do bêrî akerdiş û heme kreşan de perwerdeyê ziwanê kurdkî belaş bêro dayîş. Heto bîn ra semedê musnayîşê ziwanê kurdkî do kursê belaşî bêrî akerdiş û kitabê ke ziwanê kurdkî musnenê do keyeyan rê bêpere bêrî vilakerdiş.
-Gereka bi qerarê îdareyanê herêmîyan Kurdîstan de restorant, hotel û kafeteryayî menuyanê xo bi tirkî û kurdkî hadre bikerî. Do cayanê tûrîstîkan de ziwanê xerîban zî menuyan de bibî.
-Bi heme dîn, mezheb û bawerîyan de do bi hewayeko adil û esasê seyyewbînîyîye ser o dîyalog bêro ronayîş; bi prensîbê cîyakarîya pozîtîf do heme camî, cemxane, dêr û hawrayan rê ardim bêro kerdiş. Semedê her dîn û bawermendîye do cayê îbadetî bêrî awankerdiş.
-Semedo ke cinî bieşkî rêxistin û dezgehanê xo yê taybetan awan bikerî û beşdarîya cuya sîyasî, aborî, kulturî, komelkî bibî do esasê cîyakerdişê pozîtîfî ser o û seyyewbînîya cînsîyetan hetkarî û pişgirîya cinîyan bêro kerdene. Semedo ke cinî îdareyanê herêmîyan de bieşkî kar bikerî do cîyakerdişîya pozîtîf bêro kerdene. Cinî do îdareyanê herêmîyan de wayîrê vatiş û qirarî bî. Vera cîyakerdişê cinsî û şîdeto ke cinîyan ser o esto tedbîr bêrî girotiş û semedê hetkarîya cinîyan do merkezê pawitişî, piştgirîye, hetkarî û şêwirmendîye û kooperatîfê cinîyan bêrî akerdiş.
Semedê musayîşê ziwananê xerîban, kursanê hadrekarîye yê îmtihanê lîse û unîwersîteyan, musnayîşê karê meslekîyan, perwerdeyê xebetnayîşê platformê dîgîtalî do kurs û merkezê perwerdeyî yê belaşî bêrî akerdiş.
-Semedo ke hîna zaf tûrîstî bêrî Kurdistan û sektorê tûrîzmî averşêro do cayî bêri awankerdiş, rehberê tûrîzmî bêrî wazîfedarkerdiş û seba nê karan hetkarî û asankarîya hîra bêra pêşkeşkerdiş.
Semedo ke îdareyê herêmîyan yê Kurdîstanî bi îdareyanê herêmîyan yê welatanê bînan reyde têkilîya dostane ronî û semedê ‘’bajarê way û birayan’’ û mabênê nînan de têkilî virazîyo do cayê taybetî bêrî awankerdiş.
Newroze û 1ê Gulane do sey roja betlaneyê resmî bêrî qebûlkerdiş. Cayê ke tede dînanê cîya-cîyan ra şarê bînî ciwîyenî de rojanê roşananê nê şaran do betlane bo û no bi resmîyet de bêro qebûlkerdiş.
-Qanûnê weçînayîşî yê antî-demokratîkî vernîya hetanê sîyasî genî ke bi nameyê xo beşdarî weçînayîşan bibî. Seba na rastîye ma do torî meclîsanê weçîneyîyan yê bajar û qezayan goreyê taybetmendîyanê her bajar û qeza Meclîsanê Herêmîyan yê Sivîlan awan bikerî. Meclîsê Herêmî yê Sivîlî do bi temsîlkaranê xo yê etnîkî, dînî, mezhebî, komelkî yê derûdoro tewr hîra yê nê bajar û qezayan temsîl bibî.
Meclîsê Herêmî yê Sivîlî do ser qîmetanê seyyewbînîyîye, edalet, azadî, demokrasî û aştî awan bedî. Meclîsê Herêmî yê Sivîlî do viraştiş û caardişê bernameyê semedê xizmetguzarîya herêmî, caardişê lazimîya etnîkî, ziwanî, kulturî, dînî, mezhebî, cematkî û ekonomîkî wayîrê vatiş, qerar û desthilatî û muşahîd û kontolkerê nê qeraran bî.
-Îdareyanê herêmîyan de peyme û prensîbê esasî yê xizmetguzarîyê nê bî ke heme îmkanê îdareyanê herêmîyan do bi hewayeko berhemdar, ekonomîk, plankerde û goreyê menfeatê şarê nê bajaran bêrî seferber û xerc kerdiş.
-Îdareyê herêmî do heme qerar û kerdenê ke zerar danî xoza îptal bikerî. Heme projeyî û sektorê xizmetguzarî do goreyê hişmendî û kulturo ke merdimayî, mîraso tarîxî û kulturî û ahengîya xoza paweno bêrî awankerdiş.
-Torî sîstemo asinrayîrin do komresîya bi otobusan û yê bînan bi hewayeko hîra bêrî xebitnayîş, semedê şarê bajarî îmkanê tewr ercanî yê komresîye bêrî temînkerdiş. Semedo ke gedeyî, kêmendamî, kesê feqîrî, pîr û şagirtê dibistanan do xizmetê komresîye belaş bo.
-Semedê hemwelatîyan û bi taybetî zî semedê kesanê feqîran do banê erzan û duştê erdlerzî saxlemî yê bêrî awankerdiş. Semedo ke bajar newe ra bêro awankerdiş do bernameyê taybetî bêrî hadrekerdiş. Hefizaya bajaran ya tarîxî, kulturî, mîmarî, komelkî û dînî do bêra pawitiş.
-Ganî xizmetguzarîya perwerde û musnayîşî destê îdareyanê herêmîyan de bî. Ganî heme beş û sewîye de xizmetguzarîya perwerdeyî belaş ba. Semedê kesanê kêmendaman zî ganî perwerdeyo belaş bêro organîzekerdiş.
-Do îdareyanê herîmîyan de semedê perwerdeyo demokratîk, rexnegir û îlmî ke rêz heme nasname, ziwan û kulturî geno û seyyewbînîyîya cînsîyetan paweno bêro tatbîqkerdene.
-Ganî xizmetguzarîyê sihetî binê destê îdareyanê herêmîyan de bî. Ganî semedê heme hemwelatîyan xizmetê weşîye belaş bo û goreyê lazimî bê astenge bireso hemwelatîyan. Ganî garantîyê asayîşê komelî seba heme hemwelatîyan bibo. Ganî xizmetguzarîyê weşîye bi ziwanê heme kesî yê dayîke bêro dayene.
-Goreyê şertanê her bajar, qeza û beldeyan do salon û bingehê sporî, pîstê rayîrşîyayîşî û vazdişî, rayê taybetî yê bisîkletan bêrî awankerdiş û hemwelatî nê cayan ra belaş feyde vênî.
-Kesanê muhtacan rê do belaş keye, ca û warê xizmet û rakewtişî bêrî awankerdiş. Kesanê ke bêwayîrî yê rê keyeyanê înan de do xizmeto belaş bêro dayîş.
-Heme rayîr, bîna, peyerayîr, wesitayê komresî, ding û cayê kaykerdişî do goreyê lazimî û îhtîyacîya kêmendaman bêrî plankerdiş. Semedê kêmendaman do ca û war û salonê taybetî bêrî awankerdiş. Kargirewtiş de semedê kêmemdaman do cîyakarîya pozîtîf bêra kerdene û kûrs û cayê perwerdeyî kêmendaman rê bêrî akerdiş.
-Semedê domanan do merkez û dezgehê taybetî bêrî awankerdiş. Cade, dorûberê mekteban, ca û warê sporî, park û cayê kaykerdişê gedeyan do yew tewir bêrî awankerdiş ke domanî bi asanî bieşkî tira feyde bivênî.
-Semedê ciwanan do merkez û dezgehê taybetî bêrî awankerdiş. Ciwanî do qerar girewtiş û îdareyê beledîyan de wayîrê vatiş û qirarî bî. Semedo ke ciwanî bieşkî warê perwerde, weşî, kar û lazimîya ciwîyayîşî de bi asanî û berhemdar feyde tira vênî, do hetkarî û bernameyê taybetî bêrî viraştene
-Semedê hemwelatîyanê feqîran do merkezê werî yê belaşî bêrî awankerdiş.
-Goreyê rewşe û îhtîyacîya her bajar û qeza do semedê îş û karî cayê neweyî bêrî awankerdiş û seba nê cayan hetkarî û piştgirîya hemwelatîyan bêra kerdene.
-Heme bajaran de do problemê otoparkan bi hewayeko mende bêrî çarekerdiş.
-Pêrûna xîzmet û projeyê şaredarîyan de do ruşwet û bêusulî sey sûc bêrê qebûlkerdiş û çi rey rayîr nêdîyo ci ke wa nê sûcî bêrê kerdene.
Derheqê weçînayîşê herêmî yê 31ê adara 2024î de helwestê partîya ma
Meclîsê Partî yê Partîya Welatparêzanê Kurdistanî (PWK), semedê weçînayîşanê herêmîyan yê 31ê adara 2024î veng da partîyanê sîyasî, dezgehanê sîvîl û meslekîyan û kesanê qebûlbaran û va: ‘’Bîrên ma bi beşdarîya potansîyelê tewr hîrayî yê komelê Kurdistanî û talebanê acîlan yê miletê kurdî ser o bi perspektîfê modelê nemerkezî, neteweyî, demokratîk yê îdareyanê herêmîyan pîya awan biki, bîrên ma Platformanê Weçînayîşan yê Herêmîyan virazî û namzedanê xo pîya tasbît biki, ma bajaranê xo pîya îdare biki’’. Her çiqas qismêko hîra yê komelî û xeylê dezgehê sivîlî û kesayetê qebûlbarî bi hewayo pozîtîf ewnîyay na pêşnîyazîya ma ra zî la malesef partîyanê sîyasîyan cewabê pêşnîyazîya ma nêda û Platformê Weçînayîşan yê Herêmîyan nêamey awankerdiş. Helbet no netîce nîno na mana ke sîyaset û pêşnîyazîya partîya ma xelet bî. Bîlakîs, xeletî tîya de bî ke, partîyê sîyasî goreyê hişmendîya pîya karkerdişî hereket nêkerd la ekse ci bi sîyaseto xelet û bi hişmendîya ezezîtîye hereket kerd û netîce de awankerdişê Platformanê Weçînayîşan yê Herêmîyan awan nêbî.
Qanûnê antî-demokratîkî yê Dewleta Tirkîya rayîr nêdanî ke ma nameyê partîya xo ser o beşdarê weçînayîşan bibî.
Badê ke Platformê Herêmî yê Weçînayîşî nêameyî ronîyayîş, na rewşe de PWK, goreyê perspektîfê sîyasî û modelê idareyanê herêmîyan ke ma deklerasyonê xo de pêşkêş kerdo, weçînayîşê herêmî yê 31ê adara 2024î de, ma raya xo bidi namzedanê welatperweran û demokratanê ke deklerasyonê xo yê weçînayîşî de ca dayo Kurdîstan de statuyo sîyasî, milî, cografîk û waştişanê lezgînî yê miletê kurdî. La cayo ke namzedanê ke tede nê xusûsîyetî çin ê ma do raya xo nêdî tu kesî.
Meclîsa Partîye ya Partîya Welatparêzanê Kurdistanî (PWK)
