Çîroka koçberîya ji Botanê heta Kulu yê: Eşîra Celikan

Ji eşîrên Anatoliya Navîn koça pêşîn a Celikan ji herêma Şêxan a Mîrlîgiyên Botanê wê demê hatiye. Eşîra Celikan a ku piÅŸtî perçebûna Mîrlikan ji başûr koçî bakur kirin, hatin MîrliÄŸiyên Hesenkêfê. PiÅŸtî belavbûna vê mîrlîkê, komek vedigerin Dogubayazîta ÃŽranê, li herêma Serhatê, komek jî vedigerin Çelîxanê, navçeya Adiyamanê ya niha û komeke din jî vedigerin herêma ku pêşî lê hatine. Di vê pêvajoyê de eşîra ku rastî polîtîkayên bicîkirinê yên ÃŽmparatoriya Osmanî hat, sirgûnî çola Reqqayê tê kirin. Ji ber ku nikarin bi eşîrên Ereban re li hev bikin tên deÅŸta Amikê. Lê pirsgirêkek heye, ev der ne guncaw e ji bo çêrandina heywanan. Eşîra ji bo girtina Bexdayê piÅŸtgirî dide Osmaniyan. Li navçeya Gurun a Sêwasê wek diyarî ji bo deÅŸta eşîrê herêmek tê dayîn. Eşîra ku havînê diçe vê deÅŸtê û bi hezaran heywanên xwe diçêrîne, zivistanê jî vedigere deÅŸta Amikê. PiÅŸtî van geryanên di rê de zerar dan eşîrên din, bi fermana Sultanê Osmanî hatin û çûna wan qedexe kir û her kes li cihê xwe ma. Di vê pêvajoyê de eşîra ku dixwaze sewalkarî bidomîne li ser rêya Anatoliya Navîn e. Eşîra ku demekê li vir li cihekê digere, ji sala 1800’an vir ve li derdora Kuluyê çend gund ava kirine. Yek ji nivîskarên Kovara Bîrnebûnê yê ji gundê Yeşîlyurtê Muzaffer Ozgur ji bo Åžoperêç behsa rêwîtiya koçkirina eşîra wan Celikan kir. Botan’dan Kulu’ya göçün hikayesi: Celikan AÅŸireti Orta Anadolu aÅŸiretlerinden Celikanların ilk göçü o dönem Botan MirliÄŸine baÄŸlı Şêxan bölgesinden oluyor. MirliÄŸin dağılmasından sonra güneyden kuzeye göç eden Celikan aÅŸireti, Hasankeyf MirliÄŸine geliyor. Bu mirliÄŸin de dağılmasının ardından bir grup Serhat bölgesinde DoÄŸubayazıt, Ä°ran tarafına, bir grup Adıyaman’ın ÅŸuan ki ilçesi olan Çelikhan’a, bir grup ise ilk geldikleri bölgeye geri dönüyor. Bu süreçte Osmanlı’nın iskan politikalarına maruz kalan aÅŸiret Rakka’nın çölüne sürülüyor. Burada Arap aÅŸiretleriyle anlaÅŸamamaları üzerine Amik ovasına geliyorlar. Ancak bir sorun vardır, burası hayvan otlatmak için elveriÅŸli deÄŸildir. AÅŸiret Osmanlı’nın BaÄŸdat’ı almasına destek veriyor. AÅŸirete hediye olarak Sivas’ın Gürün ilçesinde yayla için bir alan veriliyor. Binlerce hayvanını otlatmak için yazları bu yaylaya giden aÅŸiret, kışları ise geri Amik ovasına dönüyor. Bu gidiÅŸ geliÅŸlerin diÄŸer aÅŸiret gruplarına yol açtığı sorunlar üzerine Osmanlı padiÅŸahı tarafından çıkarılan fermanla gidiÅŸ geliÅŸleri yasaklanıyor, herkes olduÄŸu yerde kalıyor. Bu süreçte hayvancılığı sürdürmek isteyen aÅŸiret Orta Anadolu’nun yolunu tutuyor. Burada da bir süre yer arayışı sürdüren aÅŸiret 1800’lü yıllardan itibaren Kulu etrafında birkaç köy kuruyor. YeÅŸilyurt köyünden Bîrnebûn Dergisi yazarlarından Muzaffer Özgür, aÅŸiretleri Celikan’ın göç yolculuÄŸunu Åžoperêç için anlattı.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *