Siddik BOZARSLAN
Digel haydarîyên Serokê Bizava Agrî´yê Îhsan Nûrî Paşa, di kitêba xwe ya bi navê ”Serhildana Çîyayê Agrî”´yê da behs dike, hin çavkanîyên dî wek G. Sasunî û Z. Silopî jî nivîsîne ku di dema serhildanê da bi navê ”Agrî” rojnameyek derçûye. Îhsan Nûrî, di derbarê rojnameyê da weha dibêje:
”Li Agrî´yê bi navê Agrî rojnameyek bi zimanê Kurdî hate belavkirin. Ji ber ku kaxiz kêm peyda dibû, ev rojname hindik dihat derxistin û belavkirin. Rojnama Agrî, ji ber tunebûna daktiloyê bi dest dihat nivîsandin.”
Wek ji devê berpirsîyarê serhildanê yê yekemîn xuya dibe ku wan gorbihiştan di bin şertên çawa dijwar û xedar da alaya têkoşînê bilind kirine; divê neslên nû vê rastîya tal baş bibînin û li ser bi awayeke hûrgilî rawestin û dersên girîng jê derxînin.
Wek em dizanin Garo Sasunî di kitêba xwe da nivîsîye ku Î. Nûrî bi naznavê (leqebnavê) Cemşîd, di organa Agrî da di çileya pêşîn ya 1930yî da nivîsîye ku divê Kurd li hemberî ordîya Tirk bi mêranî çek hilgirin û şer bikin, li dijî êrîşan rawestin. Jı ber ku Î. Nûrî, amadekarîyên ordîya Tirk ji nêz ve dizanibû ku dê êrîşên dijwar werin ser wan û loma hewce bû li herêmên din piştgirîya serhildana Kurdî were kirin ku Tirk bi ser nekevin. Lê mixabin, partiya XOYBÛNê bi nav hebûye lê di pratikê da wek partiyeke kartonî maye, loma Agrî bi tena serê xwe ma û di encamê da têkçû. (Garo Sasunî, Kürt Ulusal Hareketleri ve Ermeni-Kürt İlişkileri (15yydan Günümüze) Orfeus Yayınları Stockholm, 1986, Çevirenler: Bedros Zartaryan- Memo Yetkin, R. 201)
Zinnar Silopî, ji Rojnama Agrî´yê Merşa Agrî wergirtîye û di kitêba xwe da weşandîye ku ev li jêr e. (Z. Silopî, eynê eser, r. 112)
AGRÎ
Agrî, Agrî, tu agir bû
Nav dunyayê serbilind bû
Li Kurdistan tu çira bû
Hilbe Agrî, hilbe Agrî
Ronayî direşand her deran
Agir dirijand ser seran
Erd dihejand car-caran
Hilbe Agrî, hilbe Agrî
Ji hêrsa te lav revî bû
Her kevirê te çon (wekî agir) bû
Wê çaxê te dizanibû
Turan neyarê Arî bû
Hilbe Agrî, hilbe Agrî
Bêşik dîsa hêrsa te hat
Ew agiran bûne kelat
Kom bûn êdî ser te civat
Hilbe Agrî, hilbe Agrî
Şerq û xerb basik girtîye
Li ser singa xwe lav girtîye
Kurmanca ra sitar bûye
Hilbe Agrî, hilbe Agrî
Newalên te tijî xûn bûn
Xilxil tijî cendek bûn
Rast e berê agir tu bû
Îro agir lawê te bû
Hilbe Agrî, hilbe Agrî
Roja Azadî ser te hilat
Ronîka te da besra reşat
Nav mileta azadî çand
Hilbe Agrî, hilbe Agrî
Ser singa te sî girtîye
Ala Kurd pêl didîye
Kurdan ra tu Kabe bûye
Hilbe Agrî, hilbe Agrî
Hilbe Agrî, hilbe Agrî
Ji sawa te Tirk digirî
Te dît çawa Rom revî
Hilbe Agrî, hilbe Agrî!”
