Batili Kaynaklarda Şeyh Ubeydullahê Nehrî Hareketi

1879 – 1894 yılları arasında Suriye ve Lübnan’dan, Kafkaslardaki Ermenistan ve Gürcistan’a kadar çok büyük bir coğrafyayı kapsayan bölgede, Fransız Halk Eğitim Bakanlığı talimatı doğrultusunda Lyon Müzesi’nin müdür yardımcısı olan Bay E. Chantre başkanlığında bilimsel bir çalışmayı gerçekleştiren Fransız antropolog ekibi de Şeyh Ubeydullah ile karşılaşmıştır.

Van ÅŸehrinden geçerken tesadüfen Åžeyh Ubeydullah’ın da Van’da olduÄŸunu belirten Chantre, bu anlatımını Le Tour Du Monde adlı Fransız mecmuasının 286. sayfasında “De Beyrouth A Tiflis” baÅŸlığı altında Van – Hakkâri vilayetlerinden bahsettiÄŸi bölümde paylaÅŸmıştır:

“Hakkari vilayetinde 8.000 Ermeni, 68.000 Kürd, 76.000 Nasturi, 2.200 Yezidi ve 1.328 Yahudi bulunmaktadır.
Musul ve Diyarbekir’den gelen göçebe Kürdlerin sayısı yaklaşık 9.410 çadır ve 50.500 kiÅŸidir.

Åžikak Kürdlerinin orijini sınırın Ä°ran kısmındaki topraklardandır ve Hakkari vilayetindeki Gever kazasında yaÅŸarlar. Gever’in sınırları Albak (BaÅŸkale), Colemerg, Cizre olmak üzre Ä°ran’daki Urmiye civarıdır. Bu bölge veya kazalarda farklı kabilelerden 31.500 Kürd, 14.245 Nasturi Asuri, 1.024 Ermeni ve 310 Yahudi yaÅŸamakta. CoÄŸrafya çok daÄŸlık olmakla birlikte zaptedilmesi imkansız olan zirvelere sahiptir.

Ä°ran’a ve Osmanlı ülkesine karşı verdiÄŸi mücadeleyle ünlü olan ve bizim bulunduÄŸumuz süre içinde Van’a gelen Åžeyh Ubeydullah’ın ikamet ettiÄŸi mekan, Åžikakların hakimiyet bölgesinin ortasında yer alan Nehri köyündeydi…..”