Serokê Giştî yê Partiya Welatparêzên Kurdistanê (PWK) Mustafa Ozçelik:
Bi Munasebeta 21ê Sibatê Roja Zimanê Dayikê ya Dinyayê Derheqê Kurdî de Gazin, Rexne û Pêşniyar
Rêzdar Osman Çinar ji Heşê Çêkirî (Yapay Zeka) pirsî ye û Heşê Çêkirî jî nivîsa Mustafa Ozçelîk (21 Şubat Dünya Ana Dil Günü Vesilesiyle Kürtçeye Dair Bir Serzeniş, Eleştiri ve Öneri) ji zimanê tirkî wergerandîye kurdî. Ji bo girîngîya Heşê Çêkirê baş bê fêhm kirin, li gel hinek kêmasîyên biçûk be jî, em yekser vê wergerê bi were parve dikin.
Serokê Giştî yê Partiya Welatparêzên Kurdistanê (PWK) Mustafa Ozçelik:
Bi Munasebeta 21ê Sibatê Roja Zimanê Dayikê ya Dinyayê Derheqê Kurdî de Gazin, Rexne û Pêşniyar
UNESCO, 21ê Sibatê wekî “Roja Zimanê Dayikê ya Dinyayê” qebûl dike.
Zimanê Kurdî (Kurmancî, Kirmanckî/Zazakî), 100 sal in ku di bin siyasetên înkar û asîmîlasyonê yên pir alî yên Dewleta Tirk de ye. Tevî destpêşxeriyên wekî dersên Kurdî yên bijartî yên ji bo sinifên 5, 6, 7 û 8an, beşên Ziman û Edebiyata Kurdî yên li hin zanîngehan û TRT-KURDÎ, Kurdî, hê jî di qanûn û qanûnan de wekî zimanekî fermî nayê naskirin.
Mixabin, di berdewamkirina rûbirûbûna zimanê Kurdî ya bi vî rengî ya dijmirovî bi dehan salan, Neteweyên Yekbûyî yên ku Beyannameya Gerdûnî ya Mafên Mirovan a ku bi xwe weşandiye, xwedî derneketine û UNESCO ya ku pêdiviyên “Roja Zimanê Dayikê ya Dinyayê” ya ku îlan kiriye, bi cih neaniye, jî xwedî parekî mezin e. Her du sazi jî li hemberî vê siyaseta înkar û asîmîlasyonê, sepanên Dewleta Tirk bêdeng man, dimînin.
Bi vê rastiyê re, bi munasebeta 21ê Sibatê, ez dixwazim vê carê, balê bikişînim ser birînek kûr a derheqê nêzîkatiyên Kurdan ên li hemberî Kurdî.
Ez bi girîngî dixwazim tekez bikim ku tiştên ku ez li vir diyar dikim, wekî gazin, gilî û pêşniyar û rexne jî werin nirxandin.
Ji bo ku peyama min baştir were fêmkirin, ez vê nivîsê bi taybetî bi Tirkî dinivîsim.
Berî her tiştî, ez dixwazim qala wan kadroyên Kurd, rewşenbîr û siyasetmedarên Kurd bikim ku 40-50 salan di têkoşîna azadiyê ya Kurdistanê de serî li ber îşkence, girtîgeh, sirgûn, zilm û mirinê ne dan, di refên herî pêş ên têkoşîna neteweyî û demokratîk de cih girtin, fedakariyên mezin kirin.
Tevî van hemû zehmetiyan, ez qala wê rastiya kadroya Kurd, rewşenbîr û siyasetmedarên Kurd dikim ku di nav 40-50 salan de fêrî axaftina Kurdî (Kurmancî an jî Zazakî) nebûne, hê jî Kurdî nizanin.
Bi heman awayî, ez qala wê yekê dikim ku dê û bavên Kurd ên ku Kurdî (Kurmancî an jî Zazakî) dizanin, ji axaftina Kurdî bi zarokên xwe re dûr dikevin, bi israrî axaftina Tirkî tercîh dikin.
Ez qala wê rastiya kadroya Kurd, rewşenbîr û siyasetmedarên Kurd dikim ku li ber tu zext, zilm û zehmetiyê serî netewandine, lê, tevî ku Kurdî dizanin, di nav 40-50 salan de fêrî bikaranîna alfabeya Kurdî (ez ne qala fêrbûna gramera Kurdî ya berfireh, tenê qala fêrbûna alfabeya Kurdî dikim) nebûne, di refên herî pêş ên têkoşîna neteweyî û demokratîk de cih girtine.
Ez qala wan rewşenbîr û siyasetmedarên Kurd dikim ku alfabeya Kurdî, Kurdî dizanin, lê, tevî ku di forma herî bingehîn de be jî, fêrî zanistiya zimanê Kurdî nabin.
Ligel ku fêrbûna alfabeya Kurdî, ji bo Kurdekî ku dixwîne û dinivîse, tenê rojekê digire.
Fêrbûna Kurdî ji bo Kurdekî ku Kurdî nizanibe, ji fêrbûna zimanekî biyanî ne zehmettir e.
Her tişt li aliyekî, ez difikirim ku ji bo Kurdekî axaftina Kurdî, fêrbûna alfabeya Kurdî û zanistiya zimanê Kurdî wezîfeyeke neteweyî, wijdanî û mirovî ye.
Bi salan e ku em wekî siyasetmedar û rewşenbîrên Kurd, ji bo ku Dewleta Tirk mafê perwerdehiya bi zimanê dayikê yê Kurdî nas bike û Kurdî wekî zimanekî fermî qebûl bike, têdikoşin; em daxwaz dikin ku malbatên Kurd zarokên xwe ji bo dersên bijartî yên Kurdî qeyd bikin.
Lê, em wekî kesên ku bi xwe vê têkoşînê didin, vê bangê dikin, çawa dikarin newekî fêrbûna Kurdî, hewl nedana fêrbûnê, nefêrbûna alfabeya Kurdî û zanistiya zimanê Kurdî, neqeydkirina zarokên xwe ji bo dersên bijartî yên Kurdî û neaxaftina Kurdî di nav malbatê de şirove bikin?
Ez hêvî dikim ku me zarokên xwe ji bo dersên bijartî yên Kurdî qeyd kirine. Lê ji bo fêrbûna Kurdî û alfabeya Kurdî, ji bo fêrbûna zarokên me ya Kurdî hê jî dereng nîne.
Di serdema pêşketinên teknolojîk, dinyaya dîjîtal û hişmendiya sûnî de, dema ku bi sedan çavkanî, sazî û derfetên perwerde û hînbûnê di destê me de ne, fêrbûna Kurdî, alfabeya Kurdî û zanistiya zimanê Kurdî êdî ne zehmet e.
Werin, 21ê Sibatê Roja Zimanê Dayikê ya Dinyayê, ji bo telafîkirina tiştên ku me heta niha di derheqê xwendin, nivîsandin û axaftina Kurdî de, tevî ku me divê bikira jî, nekirine, wekî xalek destpêkê bikin.
Wekî kesên ku Kurdî dizanin, em Kurdî bikin parçeyek ji jiyana xwe ya rojane, em alfabeya Kurdî û zanistiya zimanê Kurdî fêr bibin.
Wekî kesên ku Kurdî nizanin, em gava yekem ji bo fêrbûna Kurdî biavêjin.
Ji bo fêrbûna Kurdî, tevî dersên bijartî yên Kurdî, em ji bo xwe û zarokên xwe her derfetê binirxînin.
Em Kurdî bikin zimanê esasî yê jiyana xwe ya rojane, em bi Kurdî biaxivin, em Kurdî fêr bibin!
Zimanê me hebûna me ye, rûmeta me ye.
Çiqas em zimanê xwe xwedî derkevin, em dikarin di riya perwerdehiya bi zimanê dayikê yê Kurdî û fermîbûna Kurdî de têkoşîneke xurtir û bi bandortir bimeşînin.
Bila her roja me Roja Zimanê Dayikê be!
21.02.2025
Mustafa Ozçelik
Serokê Giştî yê Partiya Welatparêzên Kurdistanê (PWK)
_________________________________________________________
Kürdistan Yurtseverler Partisi (PWK) Genel Başkanı Mustafa Özçelik:
21 Şubat Dünya Ana Dil Günü Vesilesiyle Kürtçeye Dair Bir Serzeniş, Eleştiri ve Öneri
UNESCO, 21 Şubat’ı “Dünya Ana Dil Günü” olarak kabul etmektedir.
Kürt dili (Kurmancî, Kirmanckî/Zazakî), 100 yıldır Türkiye Devleti’nin çok yönlü inkâr ve asimilasyon politikalarına maruz kalmıştır. 5, 6, 7 ve 8. sınıflar için açılan Kürtçe seçmeli dersler, bazı üniversitelerdeki Kürt Dili ve Edebiyatı bölümleri ve TRT-KURDİ gibi girişimlere rağmen, Kürtçe, hâlâ da anayasa ve yasalar nezdinde resmi olarak tanınmayan bir dildir.
Ne yazık ki, Kürtçenin onlarca yıldır bu insanlık dışı muameleye maruz kalmaya devam etmesinde, bizzat kendisinin yayınlamış olduğu İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni sahiplenmeyen Birleşmiş Milletler’in ve ilan ettiği “Dünya Ana Dil Günü”nün gereklerini yerine getirmeyen UNESCO’nun da büyük payı vardır. Her iki kuruluş da Türkiye Devleti’nin bu inkâr ve asimilasyon siyasetine, uygulamalarına sessiz kaldılar, kalmaktadırlar.
Bu gerçeklikle birlikte, 21 Şubat vesilesiyle, bu kez, Kürtlerin Kürtçeye olan yaklaşımlarıyla ilgili derin bir yaraya dikkat çekmek istiyorum.
Burada dile getirdiklerimin, bir serzeniş, bir yakınma olduğu kadar bir öneri ve eleştiri olarak da değerlendirilmesini önemle vurgulamak istiyorum.
Mesajımın daha iyi anlaşılması için, bu yazıyı özellikle Türkçe yazıyorum.
Öncelikle, 40-50 yıl boyunca Kürdistan özgürlük mücadelesinde işkenceye, hapse, sürgüne, zulme, ölüme boyun eğmeyen, milli ve demokratik mücadelenin en ön saflarında yer alan, büyük fedakarlıklarda bulunan Kürt kadrolardan, Kürt aydın ve siyasetçilerden söz etmek istiyorum.
Tüm bu zorluklara rağmen, 40-50 yılda Kürtçe (Kurmancî ya da Zazaki) konuşmayı öğrenmeyen, hâlâ da Kürtçe bilmeyen Kürt kadro gerçekliğinden, Kürt aydın ve siyasetçilerden söz ediyorum.
Aynı şekilde, Kürtçe (Kurmancî ya da Zazaki) bilen anne, babaların kendi çocuklarıyla Kürtçe konuşmaktan kaçınmalarından, ısrarla Türkçe konuşmayı tercih etmelerinden söz ediyorum.
Maruz kaldıkları hiç bir baskı, zulüm ve zorluğa boyun eğmeyen, ama, Kürtçe bildiği halde, 40-50 yılda Kürtçe alfabeyi (kapsamlı Kürtçe grameri öğrenmekten değil, sadece Kürtçe alfabeyi öğrenmekten bahsediyorum) kullanmayı öğrenmeyen, milli, demokratik mücadelenin en ön saflarında yer alan Kürt kadro gerçekliğinden, Kürt aydın ve siyasetçilerden söz ediyorum.
Kürtçeyi, Kürtçe alfabeyi bilen, ama, en temel şekliyle bile olsa, Kürtçe dil bilgisini öğrenmeyen Kürt aydın ve siyasetçilerden söz ediyorum.
Oysa Kürt alfabesini öğrenmek, okuma yazma bilen bir Kürt için sadece bir gününü alır.
Kürtçe bilmeyen bir Kürdün Kürtçeyi öğrenmesi ise, herhangi bir yabancı dili öğrenmekten daha zor değildir.
Her şey bir yana, bir Kürt için Kürtçeyi konuşmak, Kürt alfabesini ve dilbilgisini öğrenmek milli, vicdani ve insani bir görev ve sorumluluktur diye düşünüyorum.
Yıllardır Kürt siyasetçi ve aydınları olarak, Türkiye Devleti’nin Kürtçe ana dilde eğitim hakkını tanıması ve Kürtçeyi resmi bir dil olarak kabul etmesi için mücadele ediyoruz; Kürt ailelerin çocuklarını Kürtçe seçmeli derslere kaydettirmelerini talep ediyoruz.
Peki, bizzat bu mücadeleyi verenler, bu çağrıyı yapanlar olarak, kendimizin Kürtçeyi öğrenmemesini, öğrenmek için çaba göstermemesini, Kürt alfabesi ve dilbilgisini öğrenmemesini, çocuklarımızı Kürtçe seçmeli derslere kaydettirmemesini ve aile içinde Kürtçe konuşmamasını nasıl açıklayabiliriz?
Dilerim ki çocuklarımızı Kürtçe seçmeli derslere kaydettirmişizdir. Ama Kürtçeyi ve Kürt alfabesini öğrenmek için, çocuklarımızın Kürtçe öğrenmeleri için hâlâ geç kalmış değiliz.
Teknolojik gelişmeler, dijital dünya ve yapay zeka çağında, yüzlerce eğitim, öğretim kaynağı, kurum ve imkân elimizin altındayken Kürtçeyi, Kürt alfabesini ve dilbilgisini öğrenmek artık hiç de zor değildir.
Gelin, 21 Şubat Dünya Ana Dil Günü’nü, Kürtçe okuma, yazma ve konuşma konusunda bugüne kadar yapmamız gerektiği hâlde yapmadıklarımızı telafi etmek için bir başlangıç noktası yapalım.
Kürtçe bilenler olarak, Kürtçeyi günlük yaşamımızın bir parçası hâline getirelim, Kürt alfabesini ve dilbilgisini öğrenelim.
Kürtçe bilmeyenler olarak Kürtçe öğrenmek için ilk adımı atalım.
Kürtçeyi öğrenmek için, Kürtçe seçmeli dersler de dahil olmak üzere, kendimiz ve çocuklarımız için her imkânı değerlendirelim.
Kürtçeyi günlük hayatımızın esas dili yapalım, Kürtçe konuşalım, Kürtçe öğrenelim!
Dilimiz varlığımızdır, onurumuzdur.
Dilimize sahip çıktıkça, Kürtçe ana dilde eğitim ve Kürtçenin resmi dil olması yolunda daha güçlü ve etkili bir mücadele yürütebiliriz.
Her günümüz Ana Dil Günü olsun!
21.02.2025
Mustafa Özçelik
Kürdistan Yurtseverler Partisi (PWK) Genel Başkanı
