Selîm Cibilgirawî
Hikûmeta Herêma Kurdistanê (HHK) 19ê Gulana 2025an bi çavdêriya Serokwezîr Mesrûr Barzanî li Washingtonê peymanên enerjiyê yên dîrokî bi du şirketên Amerîkî, HKN Energy û Western Zagrosê re îmze kirin. Ev peyman, bi nirxeke 110 milyar dolaran, zeviya Mîranê li Silêmaniyê, ku 8 trilyon lingê sêcar gazê dihewîne û zeviyên Topxane-Kurdemîrê, bi 5 trilyon lingê sêcar gaz û 900 mîlyon bermîl petrol, armanc dikin. Ev ne tenê aboriya me geş dike, lê têkiliyên bi Amerîkayê re kûr dike. Petrol, wekî xwîna jiyanê, di dilê Kurdistanê de diherike. Gelo em dikarin vê derfetê bikin ronahiya siberojeke yekgirtî û bi hêz?
Derfetên aborî ji bo gel
Ev peyman ji bo Kurdistanê gaveke mezin e. Dahatên wê, ku dikarin mûçeyan bidin û binesaziyê nûjen bikin, dê jiyana rojane baştir bikin. Mîran dê gazê ji santralên elektrîkê re bide, ronahiyê bîne malên Hewlêr û Dihokê. Topxane-Kurdemîr dê petrolê hinarde bike, nav û dengê me bilind bike. Bi hezaran kar dê ji ciwanên li Zaxoyê û karsazên li Helebceyê re bên afirandin. Wekî Serokwezîr Barzanî got, “Ev dê mîlyonan bi hêz bike.” Lê divê ev dewlemendî bigihîje her kesî, ne tenê elîtan. Kar û hêvî bi rêveberiyeke dadmend ve girêdayî ne.
Astengî û pêwîstiya yekîtiyê
Rê li ber me ne hêsan e. Bexda van peymanan red dike, otonomiya HHKê qebûl nake û metirsiya astengkirina dahatan heye. Nakokiyên navxweyî, di navbera PDK û YNKê de, stratejiya me tehdît dikin. Bihayên petrolê yên guherbar û zextên enerjiyên nûjen jî xeter in. Ev astengî yekrêziyê dixwazin. Divê rêberên me bi Bexdayê re bi hêz danûstandin bikin û di nav xwe de li hev bikin. Bê yekîtî, em vê firsendê wenda dikin. Pêwîstî bi dilê yek e ji bo serkeftinê.
Ciwan: Stêrkên Siberojê
Petrol ne tenê pere ye; ew amûrek e ji bo avakirina paşerojê. Ciwanên Kurd, bi afirînerî û enerjiya xwe, hêza me ya rastîn in. Bila dahatên petrolê perwerdehiyê, teknolojiyê û çandê fînanse bikin. Xeyal bikin “Fona Ciwanên Kurd”, ku bûrs bide xwendekarên li Silêmaniyê û hunermendan li Helebceyê. Zanîngehên me dikarin endezyaran perwerde bikin, platformên dîjîtal çîrokên afirîner parve bikin. Kurdên diyasporayê, ku li Amerîka û Ewropayê serkeftî ne, nîşan didin ku jêhatîbûn bi derfetê dibe ronahî. Ciwanên me, stêrkên siberojê, dê Kurdistanê bilind bikin.
Hêza Nerm: Kurdistan di dîplomasiya cîhanî de
Piştî ambargoya 2017an, ku piştî referandûma serxwebûnê hat, HHK fêr bû ku dîplomasiya stratejîk çi qas girîng e. Bi rêveberiya Trump a duyem, ku li ser aborî û aramiyê disekine, HHK têgihîşt ku divê di qada cîhanî de çalak be. Ev peymanên Amerîkî berdewamiya têkiliyên bi dewletên Kendavê re ne, wekî veberhênanên Emîrtiyên Yekbûyî yên Erebî û Erebistana Siûdî di enerjî û binesaziyê de. EYE ku di 2024an de 2.3 milyar dolar ji bo projeyên Urdunê veberhênan kir, mînaka hêza nerm e û Kurdistan jî dikare bi petrolê vê rêyê bişopîne.
Ev peyman, bi piştgiriya Wezîrê Derve yê Amerîkî Marco Rubio, Kurdistanê dike navendekî dîplomasiya enerjiyê. Piştî 2017an, HHKê bi têkiliyên bi Amerîka, Kendavê û Tirkiyeyê re navûdengê xwe wekî lîstikvanekî biîstîqrar xurt kir. Ev hêza nerm rê li ber hevkariyên nû vedike, ji Qatarê heta Ewropayê û otonomiya me diparêze. Kurdistan, wekî stêrkeke nû di dîplomasiyê de, dikare ambargoya 2017an bike derseke serkeftinê.
Bangewaziya dawî
Ev peyman firsendeke zêrîn e lê yekîtî şert e. Rêberên me -HHK, PDK, YNK- divê şefaf bin, bi Bexdayê re bi hêz biaxivin û ciwanan bi hêz bikin. Em Kurd in, bi serbilindî û berxwedanê têne naskirin. Bila petrola me bibe ronahiya siberojeke geş, ku ciwanên wê xewnên mezin dibînin û her welatî bi hêvî dijî. Wextê çalakiyê ye-bila em bi hev re Kurdistaneke bihêz ava bikin. (Rûdaw)
(Ev nivîs tenê nêrînên şexsî yên nivîskar derdixe pêş û temsîla nêrînên giştî yên malpera me nake. Berpirsiyariyên huqûqî yên vê nivîsê aîdî nivîskar in.)
