Ä°spanya’nın modern tarihinin en zalim yıllarında hükmeden Francisco Franco diktatörlüğü döneminden (1936-1975) gelen ideolojileri savunan vakıf ve derneklerin yasaklanması doÄŸrultusunda ilk adım atıldı.
Koalisyon hükümetinin büyük ortağı Sosyalist İşçi Partisi’nce (PSOE) sunulan tasarıya muhalefetteki aşırı saÄŸcı Vox partisi dışında, ana muhalefetteki Halk Partisi (PP) dahil tüm siyasal partiler destek verdi.
Tasarının Senatoda da kabul edilip yasalaÅŸması halinde, 1976’da Franco’nun ölümünüden sonra kurulan ve halen etkin olan Francisco Franco Vakfı baÅŸta olmak üzere Franco rejiminin düşüncelerini savunan tüm sivil toplum örgütleri yasaklanacak.
Ä°spanya’da 2007’de kabul edilen “Tarihsel Bellek” ve 2022’de geniÅŸletilerek “Demokratik Bellek” adını alan yasalarla Franco döneminin izlerinin ülkeden silinmesine yönelik siyasi adımlar atılmıştı.
İç savaÅŸ ve diktatör Franco dönemlerinin izlerinin silinmesi ve maÄŸdurlara destek verilip geçmiÅŸle yüzleÅŸme adımları sayesinde diktatörlük dönemi yasa dışı ilan edilmiÅŸ, Franco’nun kalıntıları anıt mezardan çıkartılıp aile mezarlığına taşınmıştı.
Yeni yasa kaynağını Demokratik Bellek yasasındaki, “diktatör Franco döneminin kurbanların onurunu küçümseyerek ve aÅŸağılayarak, liderlerini öven derneklerin feshedilmesine” iliÅŸkin bir maddeden alıyor.
Tarihsel geçmiş
Franco diktatörlüğü (1939-1975) sırasında Ä°spanya’da geniÅŸ çaplı bir baskı ve zulüm politikası uygulandı. Bu dönemde, Ä°spanya İç Savaşı’nda (1936-1939) komünistler, sosyalistler, anarÅŸistler ve Krallık karşıtlarından oluÅŸan Cumhuriyetçi cepheyi Ä°talya ve Almanya’nın desteÄŸiyle yenerek iktidara gelen Francisco Franco, muhalifleri susturmak ve rejimi pekiÅŸtirmek için ÅŸiddete dayalı bir yönetim kurdu. Özellikle sosyalistler, komünistler, sendikacılar, cumhuriyetçiler ve Bask ve Katalan milliyetçileri mensupları hedef alındı.
Siyasal Ä°nfazlar: İç savaşın ardından, on binlerce rejim karşıtı tutuklandı ve askeri mahkemelerde yargılanmadan infaz edildi. Bazı kaynaklara göre, Franco rejiminin ilk yıllarında 100.000’e yakın kiÅŸi infaz edildi.
Toplama Kampları ve Zorunlu Çalışma: Cumhuriyetçi tarafta savaşan ya da rejime karşı olan binlerce insan toplama kamplarına gönderildi. Bu kamplarda zorunlu çalıştırmaya tabi tutuldular, birçoğu kötü koşullar nedeniyle öldü.
Baskı ve Sansür: Franco rejimi boyunca basın, kültür ve eğitim üzerinde ağır bir sansür uygulandı. Her türlü muhalefet yasaklandı, sendikalar kapatıldı, siyasi partiler dağıtıldı ve muhalefet edenler ağır cezalarla karşılaştı.
Kaybolan Bebekler: “Çalınmış Bebekler” skandalı, Franco döneminde ve sonrasında, özellikle rejime muhalif ailelerin çocuklarının zorla ellerinden alınarak rejime sadık ailelere verilmesiyle iliÅŸkilidir.
Baskın ve Ä°ÅŸkenceler: Siyasi polis ve sivil muhafızlar, rejime karşı çıkanları tutuklayıp iÅŸkence uyguladı. 1960’lara kadar iÅŸkenceler yaygın olarak sürdü.
Franco’nun ölümüne kadar bu baskıcı rejim devam etti, ancak özellikle 1940’lar ve 1950’lerdeki sert baskı dönemi, Ä°spanya’nın tarihindeki en karanlık dönemlerden biri olarak hatırlanır.
Falanjizmin çöküşü
Ä°spanya’da Franco diktatörlüğünün yıkılması, 1975’te General Francisco Franco’nun ölümünden sonra gerçekleÅŸti. Franco’nun ölümünün ardından Ä°spanya, “La Transición” adı verilen bir demokratik geçiÅŸ sürecine girdi. Bu dönemde, krallık geri getirildi ve Juan Carlos I, Franco’nun halefi olarak tahta çıktı. Ancak Juan Carlos, Franco’nun beklediÄŸinin aksine, demokratik reformları destekleyerek Ä°spanya’yı parlamenter demokrasiye taşıdı. 1978’de yeni Ä°spanyol Anayasası kabul edildi ve Franco rejimi resmen sona erdi.
Franco’nun ideolojisine “Falanjizm” denmesinin sebebi, rejimin temel ideolojik dayanağının Falange Española adlı faÅŸist parti olmasıdır. 1930’larda kurulan bu parti, milliyetçi, otoriter, anti-komünist ve korporatist bir ideolojiye sahipti. Franco, Falanjizmi rejimin resmi ideolojisi olarak dayatmıştı. Falanjizm, Ä°spanyol milliyetçiliÄŸi, Katoliklik ve totaliter devlet yapısı üzerine yükselen bir faÅŸist ideolojiydi.
Bianet
