Birkaç güçlü İran destekli milis grubu Irak’ta, ABD’de Trump yönetimiyle tırmanan bir çatışma tehdidini önlemek için ilk kez silahsızlanmaya hazır olduklarını bildirdi.
Reuters’a konuşan altısı milislerin yerel komutanı olmak üzere 10 üst düzey komutan ve Irak yetkilisi, silahsızlanmaya hazır olduklarını söyledi.
Gerginliği azaltma hamlesi, kaynakların aktardığına göre Trump’ın Ocak ayında göreve gelmesinden bu yana ABD yetkililerinin Irak hükümetine özel olarak art arda yaptığı uyarılardan sonra geldi.
Yetkililer, Bağdat’a topraklarında faaliyet gösteren milisleri dağıtmak için harekete geçmediği takdirde, Amerika’nın bu gruplara hava saldırılarıyla hedef alabileceğini söyledi.
Üst düzey Şii siyasetçi İzzet el-Şahbender, Reuters’a Başbakan Muhammed Şiya el-Sudani ile birkaç milis lideri arasındaki görüşmelerin “çok ilerlediğini” ve grupların ABD’nin silahsızlanma çağrılarına uyma eğiliminde olduğunu söyledi.
Şahbender, “Fraksiyonlar inatla davranmıyor veya mevcut şekilleriyle devam etmekte ısrar etmiyor” dedi ve grupların ABD tarafından hedef alınabileceklerinin “tamamen farkında” olduklarını ekledi.
Bağdat ile Irak’ın güneyindeki bir ilde görüşülen ve isimlerinin açıklanmasını istemeyen Ketaib Hizbullah, Nuceba, Ketaib Seyyid eş-Şüheda ve Ensarullah el-Evfiyaa gruplarından altı milis komutanı Reuters’a konuştu.
Ketaib Hizbullah: Böyle kötü bir senaryodan kaçınmak istiyoruz
En güçlü Şii milis grubun liderlerinden olan ve siyah yüz maskesi ile güneş gözlüğü takan Ketaib Hizbullah komutanı, “Trump bizimle savaşı daha kötü seviyelere taşımaya hazır, bunu biliyoruz ve böyle kötü bir senaryodan kaçınmak istiyoruz” dedi.
Komutanlar, ana müttefikleri ve hamileri olan İran’ın Devrim Muhafızları (IRGC) askeri gücünün, ABD ve İsrail ile potansiyel olarak yıkıcı bir çatışmaya sürüklenmekten kaçınmak için gerekli gördükleri her türlü kararı almak için onlara onay verdiğini söyledi.
Milisler, iki güvenlik yetkilisinin aktardığına göre yaklaşık 50.000 savaşçı ve uzun menzilli füzeler ile uçaksavar silahlar içeren cephaneliklere komuta eden yaklaşık 10 radikal Şii silahlı gücün çatı grubu olan Irak İslami Direnişi’nin bir parçası.
Direnişçi grup, İran’ın bölgesel vekil güçler ağının kilit bir direği olarak, Gazze savaşının yaklaşık 18 ay önce patlak vermesinden bu yana İsrail, Irak ve Suriye’deki ABD güçlerine düzenlenen onlarca füze ve drone saldırısını üstlendi.
Sudani’nin dış ilişkiler danışmanı Ferhad Alaeddin, Reuters’a silahsızlanma görüşmeleriyle ilgili sorulara cevaben başbakanın “çeşitli ulusal aktörlerle yapıcı diyalog” yoluyla Irak’taki tüm silahların devlet kontrolü altında olmasını sağlamaya kararlı olduğunu söyledi.
İki Irak güvenlik yetkilisi, Sudani’nin Bağdat yerine İran’ın Devrim Muhafızları’na veya Kudüs Gücü’ne bağlılıklarını ilan eden Irak İslami Direnişi’nin tüm milislere silahsızlanma konusunda baskı yaptığını söyledi.
Karargahlarını büyük ölçüde boşalttılar
Yetkili ve komutanlara göre, bazı gruplar hava saldırılarına uğrama korkusuyla Ocak ortasından bu yana karargahlarını büyük ölçüde boşalttı ve Musul ve Anbar dahil büyük şehirlerdeki varlıklarını azalttı.
Birçok komutan ayrıca bu süre zarfında güvenlik önlemlerini artırarak cep telefonlarını, araçlarını ve konaklama yerlerini daha sık değiştirdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Bağdat’a milisleri kontrol altına alması çağrısında bulunmaya devam ettiğini söyledi. “Bu güçler İran’a değil, Irak’ın başkomutanına cevap vermelidir” diye ekledi.
Silahsızlanmanın uzun vadeli olacağı konusunda şüpheler var
İsminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir Amerikan yetkilisi, geçmişte milislerin ABD baskısı nedeniyle saldırılarına son verdiği durumlar olduğunu belirterek herhangi bir silahsızlanmanın uzun vadeli olacağı konusunda şüpheli olduğunu belirtti.
Şii siyasetçi Şahbender, Irak hükümetinin henüz militan liderlerle bir anlaşmaya varmadığını, silahsızlanma mekanizmasının hala tartışıldığını belirterek, “Düşünülen seçenekler arasında grupları siyasi partilere dönüştürmek ve onları Irak silahlı kuvvetlerine entegre etmek var” dedi.
Herhangi bir silahsızlanma sürecinin kaderi belirsiz olsa da görüşmeler yine de milislerin silahsızlanmak için uzun süredir devam eden Batı baskısına boyun eğmeye hazır oldukları ilk kez olarak öne çıkıyor.
Irak dengeyi bulmaya çalışıyor
Irak, topraklarındaki İran bağlantılı milislerle ilgili hem ABD hem de İran’la olan ittifakını dengelemeye çalışıyor. İran bağlantılı milis grupları, 2003 yılında Saddam Hüseyin’i deviren ABD işgalinin kaotik izinde İran’ın finansal ve askeri desteğiyle ülke genelinde ortaya çıktı ve ateş gücünde ulusal orduyla rekabet edebilecek güçler haline geldi.
ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, Husilere yönelik Amerikan saldırılarının başlamasından kısa bir süre sonra 16 Mart’ta Irak Başbakanı Şiya Sudani’ye telefon görüşmesinde, milislerin İsrail ve bölgedeki ABD üslerine misilleme saldırıları düzenlemesini önlemesini söyledi.
ABD uzun süredir baskı yapıyor
Irak merkezli milisler, Gazze savaşı başladığından bu yana Hamas’la dayanışma içinde İsrail’e onlarca insansız hava aracı ve roket saldırısı düzenlemiş ve geçen yıl Suriye sınırı yakınındaki Ürdün’de düzenlenen bir insansız hava operasyonunda üç ABD askerini öldürmüştü.
Sudani’nin eski siyasi danışmanı İbrahim es-Sumeydi, Irak devlet televizyonuna verdiği demeçte, ABD’nin uzun süredir Irak liderliğine Şii milisleri dağıtması için baskı yaptığını, ancak bu sefer Washington’un hayır cevabını kabul etmeyebileceğini söyledi. (Rûdaw)
