REWŞA DÎASPORA KURD LI AWROPE
Wekî çendîn miletî mileté Kurd jî, ji ber sebebén cuda li cîhané belaw bîye u wekî kes, an jî qefle- bi qefle li welaten cuda cîwar buye.
Bé şik; piştî gelek zehmetîyén réwîtîya dur u diréj ;u di serde jî mirov tevlî sîstem u civakek bi kultur u pivanén cuda re jîyanê parve bike.Em weki kes,baş dizanin ku; ewqas ne hésan e. Lê ger tu Kurd bi, ev zehmeti astengiyén ku; derkevin péşîya te, zédetir dibe bé şik.
Miletek “Bé nasname” u zimané wi jî, “Qedexe” li ser u li duv xwe jî, bi bar’an éş u pirsgirék hiştibe; ” entegrasyona vî miletî bi civaka xwe cih re, zédetir zehmeti u astengén xwe jî çê dibe.
Tevlî van zehmetînyan jî, Civaka Kurd ya li Awrope, weki tevgera miletî/ Netewî, bi kar u xebatén Sîyasetmedarén kurd én dema ruxandina dewleta Osmanî li avrupa dest pé dike u roj bi roj firehtir dib e.Kar u xebatén Malbata BEDIRXANI u CEMÎL PAŞA’yan , Mînakén balkêş ên wé qonaxén e.(Xebatén Medyayî/ kulturî/ sîyasî u Dîplomatîk tev , weki ŞITL’én Dîaspora Kurd té hesibandiné. (Rojnameya ” Kurdistan-22 Nisan 1898″, ” Riya Teze- 01 Nisan 1930, ” Yekbuna Xwendevanén Kurd li Awrupa- 1949″) u w.d
Em werin ser rewşa civaka Kurd li Awrupa u muqayese bi ” Dîasporaya” miletén cuda re ; Ev babetek pirr gringe, divé em xwe u rewşa civaka xwe a li Awropayê baş nas bikin ka kémani u asténgén li péşiya me çin e? Em bi kijan ré u rébazan dikarin ji astengi u lawaziyén ku li pésiya me ne,em çareseriyan bibinin…
Wekî em tev dizanin jîyana Civaka Awrope, li ser bingeh u pivanén “demokrasiyé” xwe organize kirîye u maf u berjewendîyén civaké jî, bi dezgeh u avahîyén SIVÎL u DEMOKRATÎK tén parastin. Bi hézbuna dezgehén sivîl, ERK’a hukumet u desthilatdarîyé bi sinor dibe u péwistî u hewcedariyén civaké derdikevin pêş u maf u destkeftîyên civakê bi hêztir dibin…
Ger em pivanén taybet én Diaspora cihané weki kriter li ber çav bigrin, bi hésani té ditin ku ; “Diaspora Kurd” , em dikarin béjin hin di ast’ek destpéké de ye.ev ji, tékiliya xwe, rast e- rast bi sert u mercén Netewa Kurd u konjoktora cihané ve tékildar e.
Her çiqas bi istitastikén fermi tekez li ser nebe ji lé; li der dora 2-2.5 milyon Kurd li Awrope dijin , hesab dibe.
Em dikarin vé civaka Kurd ya li Avrope , weki 2 kategori bi nav bikin.
A-KARKERéN JIBO ABORI HATIN AWROPE
B-KESAYETéN SIYASI/POLITIK
- Kategoriya civakiye ku;piraniya vana Kurdén Bakur’in,pisti sal’en 1960’i de , weki “Karker” u di biné ewlehiya dewleté de bi fermi hatine Awrope u li welatén cuda weki karker bi cih bune u tevli civaka Awrope bune. Ev kategori heri hejmara mezin e li Awrope.Lé berevaci,ev kategor di waré nasnameya xwe de,dé politize ye mixabin. Lé, nivsén 2-3’yan, ew hisyarin u bi sistema Awrope ve “integre” buye u qismek ji vana bi Doza Kurdre li hevhatiye u nasnameya xwe dide pés ku; Yek ji dinamikén “Diaspora Kurd” li Awropa ye.
- Ev kategori, ji kesayetén “Siyasi” pék té; di demén cuda de u ji seranseré her çar parçeyén Kurdistané ber bi welatén awrope ve hatine u li welaten cuda bi cih bune. Ji vana, hejmarek heri zéde li SWED bi cih bun u bi imkan u derfetén ku Dewleta SWED didan civaka penaber’an bas bikar anin u jibo pésxistina ZIMAN/çAND/ KULTUR/EDEBIYAT’a Kurdi DERFET’én héja bi dest xistin u bi berhemén giran buha xemilandin Bi dehan Komel u Federasyon ava kirin. Almanya; weki heri dewleta mezun u bi héz ya Awropa, piraniya civaka kurd li Almanya bi cih biye ;Ev kategoriyén me destnisan kir li Almanya bune xwedi hézek dinamik ya “Diaspora kurd” ya siyasi u Abori/civaki. Li welatén Awropa yén din ji , rews bi vi awayi bu li gor sert u mercén wé demé.
“DEFERANDUMA SERXWEBUNA KURDISTANé”,FISEK’a EWIL A DIASPORA KURD LI AWROPEYE.
Miting’a “Pistgiriya Referandum’a Kurdistané -KOLN”,him li welat u him ji , li tevahiya cihané , civaka Kurd ji xew siyar kir u “Hévi u hestén Netewi u DEWLETBUNé” ges kir. Li çendin welatén Awrupa “kom u grup’én Dewletxwaz” , jibo ” Diaspora”yek bi rék u pék, ketin nav kar u xebat’an.Rayedarén Basur ji cih- cih bi van ” kom”an re tékili danin u bun alikar.( Rudaw tv. sponsoriya Mitinga KOLN’é kir-minakek bu.)
Destkefta STATU ya Kurdistana Federe li Basuré Kurdistané, jibo Kurdistaniyén herçar parçeyan u li Diasporayé( Kurdén li dervayé welat) , xewn u xeyalén dewletbuné u hestén netewi én Netewa Kurd ji nuve ge$ kir u pédiviyén kar u xebatén hevbe$ u dezgehén péwist ji bi xwere ani rojevé.
Ji xwe, bi diréjiya sal’én dur u diréj , Kurdén siyasi/politik/ xwendevanén ku; li welatén Awrope bi cih bubun, li gor imkan u derfetan, dest bi kar u barén réxistini/ komeleyi kiribun.Derfetén ba$ bi dest xistin u berhemén héja efirandin. Bé $ik ev kar u xebatén héja wé, di ” Diaspora” Kurd ya taybet de cihé xwe é rumeté big re. Lé, em ji bir nekin ku; ev komele u Federasyonén me én li welatén cuda hatibun damezrandin, Weki avahiyén civil én wi welati , li gor “Destur u projeyén xwe én hundirin karén xwe biré vé dibirin, u weki realite ,piraniya van komele/ Federasyonén me bi hi$mendiyek “Ideolojik u Partitiyé” ava bubun ku ev yeka ji ,nekaribu “rola Diaspora”yek taybet bihne cih u weki rengén Netewi civata Kurd li Awrope , bi réxistin bik e.
Tevli vé realiteya civaka me ya Awrupa , em Kurdén li welatén cuda li Awrupa, weki kesayet/ grup/ komele u Federasyon; me ji, li gor vé realiteya xwe dest bi diyalog u hevditina kir.
1-Gava yekem: Fikra “KONFEDERASYON”, weki Siwana “Kurdén li Awrupa” derket pé$ ku; Her welat encax, weki “Federasyoné” dikare tevli xebatén ” konfederasyon”é bi be.
Civina yekem: 10- Sibat- 2018 li SWED/ Stockholm’é bi Mazuvaniya Fed. SWED pék hat.
Federasyonén amade, evbun.
1- Fed.Rusya/ Sovyeta beré
2-Federasyona Swed
3- Federasyona Benelux
4-Fed.Danimarka
-5Fed. ji Almanya
-Fed. Finland
7- Fed.Norweg( demek Pa$é tevli xebatan bu)
Em weki Fed. Benelux, tevlibuna meya ev civina Swed ,jibo gotu-béja projeyé bu. Me,” çawahi/armanc u Nex$eréya “projeya Diaspora “gring didit. .Lé gava civiné dest pé kir; me dit ku; 3 Federasyonén Iskandinav weki ekip tevdigerin u çarçeveya desturé u belavoka ” damezrandina Konfederasyoné” ji nivisine. her berpisek Fed.ji, “5 dk mafé axaftina xwe” he ye!!
Pi$ti ku; axaftvanan nérinén xwe anin ziman: Biréz Keya Izol(Swed),Adnan Agacan(Danmark), u Welat Nehri( Finland) , Helbijartin u Damezrandina “Konfederasyoné Diaspora” li ser CIVINé ferz kirin.; Pi$ti vé ” emri waqi”yé, Ji her ali da ITIRAZ bilnd bun .Me Fed.Benelux got” Ev çi eceleye? Ev karek wahaye ku qedera Kurdén Awrope eleqeder dike, Bi dehan Federasyonén welatén Awrupa he ne , ji xwe haya wan ji vé projeyé tune ye! bi ” 5dk,” de emé çawa hev fém bikin.bi vi $ikli em tevli vi kari nabin u em ji CIVINé derdikevin!Déwé çend civinén din ji çébin ku em hev fém bikin u em imkan bidin ku fed. Kurd én welatén cuda ji tevli vé projeyé bibin.
Pi$ti itiraza Fed. Benelux, Fed.Rusya/ Sovyeta Beré ( Yuri Nebiyev ji ,ITIRAZ kir..( Endamén Fed.Swed bi xwe ji, Itiraz kirin.Biréz IZOL ji nuve derket ser sehné u got: “Madem piraniya be$daran “ITIRAZ”a vé dema kin dikin.Em di demek néz de CIVIN’ek din li dar bixin!”
Pi$ti niqa$an , ji bo péwendi bi kesayet u federasyonén ku; bangé wan nehatiye kirin re bén danin,
25-Ilon-2018 li Belçika/Bruxel, CIVIN pék were.( Biryara komisyonek hat girtin u; Di nav vé deméde ev kar,ji aliyé serokén fedrasyonén hazir ve, té biréve birin.)
2- “Komisyon”a amadekar
-Keya Izol -Swed
-Adnan Axacan-Danmark
-Welat Nehri-Finland
-Yuri Nebiyev-Fed.Sov.Beré
-Qahraman Evsen-Almanya
-Karine Re$idova(Wezir)-Benelux-Belçika
Biryar ew bu ku; ev komisyon bi avaki çalak tékiliyan bi federasyonén Kurd én welatén Awrupa deyne u wan daweté Civina Bruxelé bike.Mixabin ev ekiba Iskandinav bi ajendeyén xwe tevgeriyan , Tékili bi tu welatek re da nanin;Komisyon, di nav xwe de nakok bu!! komisyon “lawaz bu ” berpirsén Fed.Benelux u Almanya, jibo ekipa Iskandinav “rexne” u gazind”én xwe anin ziman, ji ber helwesta wan a “grubi”..Xebata komisyoni ji, xitimi!!
10 roj beri dema “Civina Bruxelé” Federasyona Benelux, weki erkdar, me li Parlemana Awrope SALON veqetand u jibo hotél u transf.wan bi amdekari kir( Biryar bu ku; Be$darén civiné, 2 roj beré bén Bruxel u em bi hésani “DESTUR”é niqa$an dewlemendi amade bikin)!! Lé mixabin ekiba Iskandinav CIVIN BLIKO kir u ev erka xwe neani cih.
Weki Seroké komisyoné bréz K.IZOL, agahi da me ku: ” Wi , bi wasita Parlement’ek Swedi (Ji Partiya KESK’an) SALON’ek piçuk veqetandiyé JIBO ROJ’ek.(25-Ilon-2018). Me fém kir ku; disa listok he ne!!
Mixabin CIVIN’a Bruxel’é, Ji formaliteyek wéde tu$tek ne bu ; Tené Afi$é “DIAKURD” he bu.
-Biréz Necmedin Kerim li ser karetata Kerkuk axifi,
- Konsolé Kurdistané yé Bruxelé axifi Parlementén Swédi reklama xwe kirin .
- $ivan ji, $ova xwe li Saloné kir (Bi çi sifeti hatibu ne diya re)!!
- Civina Bruxelé ji waha “BERAVéTI BU.
Pi$ti Civiné KOMISYON,(ekiba Iskandinav) Rasté rexneyén gring hat.Bi mebesta ku; CIVIN hat sabotekirin! Biraz IZOL, Salon terk kir got” Ez ji vi karé xwe dik$inm”!!
Mixabin ,pi$ti van $ikandinan tu, bi hev baweri di nav endaman de nema u xebatén me u projeyé her $ikestin xwar.
Pi$ti demek diréj, Civina re$nivisa “DESTUR”é li Kopenhagé me pék ani.( bi dehmdana Ba$ur).Em disa hatin ast’a Civina Stockholm’é hejmara endaman weki beré bu.Lé, “Guherin”ek nu hebu ku; Ew ji, Tevlibun i PI$TGIRIYA
RAYEDAR’ek BA$UR’é Kurdistané li gel me hebu. Bi rasti ji ev “berpirsé Ba$ur” baweri u héviyén xwe$ da me. Bi atmosfera pozitif me 12 kesayetan , bi yek dengi ” Re$nivis”a projeya Diaspora amade kir ku ; GULAN a 2020 li Hewlér’é , bi KONGRE’yek taybet u BI NAVé “DIAKURD”, PESEND BIB E.
Mixabin; Ev projeya “DIAKURD”é ya bi seroké KOMISYONé,biréz IZOL-Axacan u Welat Nehri weki komisyon, serké$i dikir, disa vala derketin.Demek dur u diréj, tu agahi veki endamé komisyoné ji mere nehatin.$ikestin bubu qeder sanki.
Em weki Federasyona Benelux , pi$ti vé lawazi u $ikestiné, me héviya xwe ji vé “Projeya DIAKURD”é biri u em weki tevahiya ew kesén ku; keda xwe dan vé “Projeya DIAKURD”, em ji wan temaman re spasdarin: Ew ked, ya herkesiye.Her çiqas weki proje em bi ser neketin ji.Ev du SAL’e em bun xwedi tecrubeyén mezin, ME, “RE$NIVISEK” AMADE KIR,EV KED’A HER ENDAMi YE.
EZ, WEKI YEK ji KEDKAR U Endamé Fed.BENELUX, EM DIBéJIN, PROJEYA ME A “DIAKURD” $IKESTIN XWARIYE.EM GIHI$TIN Wé QENEETé ku;JIBO DIASPOREYEK bi rék u pék, “NAVENDéN DIASPORA KURD” én SERBIXWE ( Ji kesayetén çalak u komeleyan pékhati)
Spas Ji tevahiya kedkar u pi$tgirén kar u xebatén me én “projeya diakurd”re.
Em li ser kar u xebatén xwe berdewamin. Em li kar u xebatén “projeya diakurd” xwedi derdikevin.Mafé me ye keda me ye.Li ser vi asasi, ki kar u xebat bik e, em pi$tgiré wan’in. Serkeftin ji wanre dixwzim.
Her “proje” encax; bi “kongre”yan fermi dib e.
