Di Tîrmeha 1943 de li navçeya Ozalp a Wanê bi hoyê ku qaçaxçîtî kirine 40 gundî têne binçav kirinê. Dadgeh 5an ji wan digire û yên din serbest berdide.
Serleşkerê Ordîya 3yemîn a Dewleta Tirkîyeyê Mustafa Mûxlalî vê biryara dagehê hezim nake û şeva 30yê Tîrmeha 1943yan bi îdîaya ku qaçaxçîtîya heywanan kirine, di nîvê şevê de davêje ser malan û ji wan gundîyên ku dadgehê wan serbest berdabûn, ango 33 gundîyên bê sûc û bê guneh digire dibe Gelîyê Sefo dest û çavên wana girêdide, bi emrekî li wê derê wan gulebaran dike.Yek jê bi saxî difilite, 32 kes têne kuştin..
Herçend ew kesê ku bi birîndarî rizgar bibû bûyerê digihîne meqamên berpirs jî, mixabin tu encam jê nayê girtin.
Ev bûyera ku bi awayekî serl ê tê girtinê, di salên pêş de ji alîyê hinekî parlamenteran ve tê rojevê. Li ser pêşnîyarîya van parlamenteran lêpirsîn li TBBMye(Meclîsa Tirkîyeyê) tê qebûl kirinê. Di derbarê berpirsên leşkerî û sivîl lêpirsîn destpê dibe. Di doza leşkerî ya ku hemî bersûc têdene da, Orgeneral Muxlalî li xwe mukur tê û dayîna emrê gulebaran kirinê qebûl dike. Ji ber temenê wî yê zêde cezaya wî tê kêm kirin û bi 20 sal cezaya hepsê tê cezakirinê. Lê dadgeha Leşkerî dozê xira dike; lê hêj cara duyem doza nû destpê nake Orgeneral Muxlalî di (71 salî) ya xwe de di 11 Berfanbar a1951de di hepisxanê da dimire. Ev mijara ku di 12 Sibat a 1956 û 25ê Sibat a 1956 di Meclîsa Tirkîyeyê da tê rojevê, li ser rapora Komîsîyona Lêpirsînê û hevdîtina Meclîsê ji ber derbasbûyîna demê û qanûnên cûrbecûr yên efûyê doz tê girtinê.
Ev înfaza ku bêyî ku tu biryara mehkemeyekê hebe hatibû kirin, ku di dîrokê de wek bûyera 33 Guleyan tê binav kirinê, di dîroka Dewleta Tirkîyeyê da ne ya yekem û ne jî ya dawîyê ye ku gelê Kurd rû bir û bûye.
Tu Berpirsekî Dewleta Tirkîyeyê yê ku bê ku ferqê bixe navbeynê zarok jin, kal û pîran, bi dehhezaran Kurd,di şikeftan de şewitandine, serjêkirine, kuştine, ji ber van kiryarên xwe nehatine darizandinê, nehatine cezakirinê.
Birêveberên Dewleta Tirkîyeyê ku hêza xwe ji van bûyeran girtine, bi heman awayê vê rêbazê domandinin.
Bê pirs û bê mehkeme, bi emrê Serleşkerê Ordîya 3yemîn Orgeneral Mustafa Muxlalî qetlîyama 32 gundîyên navçeya Ozalp a Wanê jî tekerur û berdewamîya sîyaseta Dewleta Tirkîyeyê ya înkar û ji holêrakirinê ye.
Çi heyfe ku, Dewleta Tirkîyeyê piştê bûyera 33 Guleyê jî bi awayên cûrbecûr sîyaseta pişaftin, înkar û jiholêrakirinê domandîye û ji alî Dewleta Tirkîyê ve, rê ji kuştina bi hezaran Kurdan ra, ji hezaran şewitandin, rûxandin û valakirna gundan ra hatîye vekirin.
Di Robozkê da, ji alîyê Dewleta Tirkîyeyê ve kuştina 33 ciwanên Kurdan jî, di eslê xwe da dubare kirina bûyera 33êyan ya di sala 1943yan da rû dabû ye.
Di 80 salîya salvegera bûyera 33 Guleyan da , em careke din van hemû qetlîamên kul i Kurdan hatine kirin şermezar dikin û dibêjin, tu qetlîam dê nikaribe rê li ber doza azadîya gelê me bigire.
30.07.2023
Buroya Çapemenî û Ragihandinê ya PAKê.
PAK(Partîya Azadîya Kurdistanî)
Serrgêra hedîseya 33 Gulleyan a 80ine de, hişmendîya Dewleta Tirkîya de tu bedilyayîşêk nêbîyo
Qezaya Wanî Qelqelî de Temmuza 1943î bi îdîaya qeçaxçîtî kerdê ra 40 dewijî yenê tepiştene. Mahkema tena 5 kesan tewqîf kena û ê binan veradana.
Fermandarê Fermandarîya 3ine Mustafa Muğlalı serbest veradayîşê 33 kesan vera hêrs beno, qebûl nêkeno û 30ê Temmuze de ferman dano ke wa 33 dewijî newe ra bêrê tepiştene. 33 dewijî bi îdîaya qeçaxçîtîya heywanan kerdê ra nîmeyê şewe de keyeyanê xo ra newe ra yenê arêdayene. Wexto ke 33 dewijî neqlê qereqolî benê, Dereyê Sefo de yewêk vano ‘Nê do ma berê bikişê’ remeno. 32 kesê bînî bê muhakeme û bê sebep, dest û lingê înan girêdaye bi fermanê Orgeneral Mustafa Muğlalı pê guleyan yenê kiştene.
Her çiqas keso ke bi birîndarî xelisyeno û xebera qetlîamî resneno meqamamê mesulan zî, tu netîceyêk nêno girewtene.
Dewlete kena ke serê hedîse biqefilna, la demêk badê cû hetê tay parlementeran ra yena rojdem. Pêşnîyazê parlamenteran ra dima TBBM(Meclîsa Tirkîya) de tehqîqat yeno qebûlkerdene. Badê cû derheqê mesulanê eskerî û sivîlan de tehqîqat dest pêkeno. Orgeneral Muğlali dayîşê fermanê qetlîamî qebûl keno, seba emrê ey yo zêde cezaya ey yena kêmkerdene û bi 20 serre cezaya hepsî ceza gêno. La dadgeha Eskerî dewa betal kena; la hînî dewaya newîye anêbena û Orgeneral Muğlali 71 serrîya xo de 11 Kanûna 1951 de hepisxane de mireno. Na babeta ke 12 Sibate ya 1956 û 25ê Sibate ya 1956 de Meclîsa tirkîya de yena rojdeme, raporê Komîsîyona Cipersayîşî û pêvînayîşê Meclîse de semedê vîyartişê wextî û qanûnanê cîya bi cîya yê efûyî dewa qefilyena.
Na înfaza bê muhakeme ke tarîx de sey hedîseya 33 Guleyan yena namekerdene, ne ya yewine û ne zî ya peynî ya ke şarê Kurd raştê ci yeno.
Heta ê wextî xeylî cayanê Kurdistanî de hezaran kesî bê sebeb û bê muhakeme amê qetilkerdene. La yew tek îdarekerê dewleta Tirkîya seba nê ekrdenanê xo muhakeme nêbi û ceza nêgirewt
Îdarekerê dewleta Tirkîya ke hêzê xo nê kerdenanê xo ra gênê, pey ra zî na kerdena xo domnay.
Bê pers û bê mehkema bi emrê Fermandarê Ordîyê 3ine Orgeneral Mustafa Muglalî qetl kerdişê 32 dewijan tekerûrê sîyasetê înkarî yê dewleta Tirkîya yo.
Çi heyfe ke, Dewleta Tirkîya qetlîamê 33 Guleyî zî bi awayê cîya bi cîya sîyasetê asîmîlasyonî, înkar û çinekerdişî domanya û hetê Dewleta Tirkîya ra hezaran Kurdî kişyay, hezaran dewî amê vêşnayîş û rijnayîş.
Robozkê de, hetê Dewleta Tirkîya ra kiştişê 33 ciwanê Kurdan zî, eslê xo de dubare kerdişê hedîseya 33êyan a serra 1943î yo.
Serrgêra hedîseya 33 Gulleyan a 80ine de, ma reyna nê pêro qetlîamê ke Kurda rê ameyê kerdene şermezar kenê û vanê, tu qetlîamî do nêeşkê vernîya dewaya azadîya şarê ma bigîrê.
30.07.2023
Buroya Çapemenî û Têkilîye ya PAKî
PAK(Kürdistan Özgürlük Partisi):
33 Kurşun olayının 80. yıldönümünde de Türkiye Devleti’nin Anlayışında Bir Değişiklik Olmamıştır
Van’ın Özalp ilçesinde Temmuz 1943’te kaçakçılık yaptıkları iddiasıyla 40 köylü gözaltına alınır. Mahkeme yalnızca 5 kişiyi tutuklayarak geri kalanları serbest bırakır.
Mahkemece serbest bırakılan köylülerden 33’ü, mahkemenin kararını hazmedemeyen ve Özalp’a gelen 3.Ordu Komutanı Mustafa Muğlalı’nın emriyle 30 Temmuz 1943 tarihinde hayvan kaçakçılığı yaptıkları iddiasıyla evlerinden bir gece yarısı toplatılıp karakola götürülmüş ve sonrasında ise Sefo Deresi’ne (Geliyê Sefo) götürülmüşlerdir. Bunlardan biri ‘Bizi öldürmeye götürüyorlar’ diyerek firar etmeyi başarmış, diğer 32 kişi gözleri ve elleri bağlı olarak yargısız, sualsiz Orgeneral Mustafa Muğlalı’nın emriyle kurşuna dizilmişlerdir.
Evet, olaydan yaralı olarak kurtulan köylü durumu ilgili makamlara duyurmayı başardıysa da yapılan başvurulardan bir sonuç alınamadı.
Bu şekilde örtbas edilmeye çalışılan olay, ileriki yıllarda bazı parlamenterler tarafından yeniden gündeme getirildi. TBMM Başkanlığı’na verilen bir soru önergesinin kabul edilmesi üzerine olayla ilgili asker ve sivil yöneticiler hakkında soruşturma açıldı. Bütün sanıkların Genelkurmay Askerî Mahkemesi’nde tutuklu olarak yargılandığı davada kurşuna dizme emrini verdiğini söyleyen Orgeneral Muğlalı, ileri yaşı ve hafifletici nedenlerden ötürü 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Ama Askerî Yargıtay kararı bozdu; Orgeneral Muğlalı yeni yargılama başlamadan 11 Aralık 1951’de (71 yaşında) hapiste öldü. 12 Şubat 1956 ve 25 Şubat 1956 tarihlerinde Meclis’te görüşülen konu, 1958 tarihli Meclis Tahkikat Komisyonu raporu ve Meclis görüşmeleriyle zaman aşımı ve çeşitli af yasalarından dolayı kapatılmıştır.
Tarihe ‘33 Kurşun olayı’ olarak geçen bu yargısız infaz, Kürt halkının maruz kaldığı ne ilk , ne de son katliam oldu.
33 Kurşun olayından sonra da asimilasyon, inkar ve imha siyaseti, onbinlerce kürdün öldürülmesine, binlerce köyün yakılıp, yıkılıp, boşaltılmasına yol açmıştır.
Roboski’de de 33 Kürt gencinin yargısız, sorgusuz Türkiye Devleti’nin askeri güçleri tarafından katledilmesiyle, neredeyse 33 Kurşun olayı yeniden tekerrür etmiştir.
33 Kurşun olayının 80. Yıldönümünde, Kürtlere yönelik olarak yapılan tüm katliamları kınıyor, hiç bir katliamın halkımızın özgürlük mücadelesini engellemeyeceğini bir kez daha dile getirmek istiyoruz.
30.07.2023
PAK Basın ve İletişim Bürosu
