IRAK VE KBY’DEKİ ASKERİ VE SİYASİ DURUM BMGK’DE
BM Irak Özel Temsilcisi “Kuzey’deki TSK saldırıları yeni normal haline geldi”
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, Salı akşamı (TSİ) Irak ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne (KBY) yönelik Tahran kaynaklı saldırıların yanısıra, KBY ve Bağdat merkezi yönetimi arasındaki mali sorunları ve Kürdistan Parlamentosu seçimlerini görüştü.
BMGK’ye raporunu sunan BM Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert, Orta Doğu ve Irak’ın da Gazze’deki durum ve bölgede artan askeri hareketlilik dolayısıyla “kritik dönemeçte” olduğunu vurguladı.
Hennis-Plasschaert “Irak Hükümeti’nin çatışmaların yerel (ve bölgesel) ölçekte yayılmasını önlemeye odaklı olmasına karşın ülke içinden ve dışından süre giden saldırıların devamı halinde Irak’ta güç bela sağlanan istikrarının yanı sıra son 18 ayda elde edilen diğer başarıların da ortadan kalkaca[ğının]” altını çizdi.
BM Irak Özel Temsilcisi bu kapsamda komşu İran’ın resmi ideolojisi ekseninde hareket eden Şii grupları kast ederek “Irak’taki silahlı grupların operasyonlarının gerekçesi olarak siyaseti ve devlet sınırlarını aşan bir doktrine atıfta bulunmaları”na dikkat çekti.
İran ve Türkiye’nin Irak’taki askeri varlık ve saldırıları
Hennis-Plasschaert sınır ötesi güncel müdahaleler bağlamında “[…] İran’ın birkaç hafta önce Erbil’e düzenlediği ve aralarında bir kız çocuğunun da bulunduğu sivilleri öldüren füze saldırısı”nı ve “Bu arada Türk askerinin Kuzey’de süre giden operasyonlarını da” saydı.
Temsilci, “Bu saldırıların yeni “normal” hale gelmesi, yeni şiddet alanlarının açılması riskini ciddi şekilde artırmadıkları anlamına gelmiyor.” dedi ve saldırganlıkların son bulması için çağrı yaptı.
“Bugün tüm bunları söyledikten sonra, tüm taraflara azami itidal gösterme çağrımızı yinelemek zorundayım. Irak’ın zaten karmaşık bir tehditler örgüsüne büründüğü göz önüne alındığında, tüm saldırıların durdurulması büyük önem taşıyor.
“Pek çok otoritenin ve aktörün gerilimin daha da artmasını sınırlamaya çalıştığının farkında olsak da, durumun değişken olmaya devam ettiği açık. Irak en ufak bir yanlış hesaplamanın büyük bir yangına yol açması riski nedeniyle bıçak sırtında olmaya devam ediyor.”
Irak ve Kürdistan seçimleri
BM Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert, Irak’taki siyasal “pat durumunu” da değerlendirdi.
“[…] Bildiğiniz gibi Kasım ortasında Federal Yüksek Mahkemenin aldığı bir kararla Irak’ın Meclis Başkanının görev süresi aniden sona erdi. Bugün, yani yaklaşık üç ay sonra, siyasi çekişmeler onun yerine kimin geçeceği konusunda uzlaşmayı engellemeye devam ediyor. Söylemeye gerek yok: Er ya da geç bir anlaşmanın ortaya çıkmasını umabiliriz.
“Kürdistan Bölgesi’nde ise, bölge parlamento seçimlerinin bir kez daha ertelendiğini üzülerek belirtmek isterim. Başlangıçta 22 Ekim 2023’te yapılması planlanan seçimler, Kasım 2023’e, ardından bu yılın Şubat ayına ertelendi. Ve şimdi yeni bir tarih bekliyoruz.” diyen Hennis-Plasschaert mevcut durumun “zaten düşük olan güven seviyelerine yardımcı olmadığı gibi Irak’ın istikrarına da katkıda bulunm[adığı]”nın altını çizdi.
Kürdistan’ın alacakları
Jeanine Hennis-Plasschaert, “Bağdat ile Erbil arasındaki mali ve bütçesel çekişmeleri” gündeme getirdi: “Ortada çeşitli zor ve teknik konuların bulunduğunu kabul etmekle birlikte, bu, sürdürülebilir bir anlaşma olmadığında asıl acı çekenlerin sıradan insanlar olduğu gerçeğini değiştirmiyor.” dedi.
BM Özel Temsilcisi, “Federal Hükümetin, 2024 yılı federal bütçesine uygun olarak Ocak ayı için bölgenin finansmanını onaylama yönündeki son kararı[nı] elbette memnuniyetle karşıla[dıklarını]” kaydetmekle birlikte, “Eğer istikrar korunacaksa, Kürdistan Bölgesi'[nin] sivil borcunu ödemek için fon alma[sı gerektiğini]” dile getirdi.
Yerel seçimler iyimserlik uyandırıyor
Irak’ta 10 yıl aradan sonra, Kerkük örneğinde ise 2005’ten bu yana ilk kez, 18 Aralık 2023’te gerçekleştirilen yerel seçimlerin “genel olarak barışçıl ve teknik açıdan sağlıklı bir şekilde gerçekleşti[ğini]” belirten BM Özel Temsilcisi, “2019’dan bu yana faaliyette olmayan yerel temsil organlarının yeniden kurulmasının ileriye yönelik bir başka büyük adım olacağını gerçekten umuyoruz.” dedi
BMGK üyeleri Erbil ve Bağdat arasındaki diyalogu destekliyor
Tartışmalar sırasında söz alan Fransa’nın BM Daimi Temsilci Yardımcısı Nathalie Estival-Broadhurst de Bağdat ve Erbil arasındaki sorunlara değinerek, “Fransa, Erbil ile Bağdat arasında, özellikle petrol gelirlerinin paylaşımı ve güvenlik konularında her iki tarafın da çıkarına olan diyaloğu destekliyor.” dedi.
Diğer üye ülkelerin temsilcileri de ekonomik ve mali sorunların çözümü için Erbil ile Bağdat arasındaki diyaloğu desteklediklerini dile getirdiler.
(AEK)
