Merkezi Diyarbakır’da bulunan Rawest Araştırma Merkezi tarafından Doğu ve Güneydoğu’daki sekiz il ile 25 ilçede yapılan “Ebeveyn ve çocuklar arasında ana dilin durumu” ile ilgili çalışmanın sonuçları paylaşıldı. Araştırmada, Kürt ebeveynlerin anne ve babaları ile Kürtçe, çocukları ile daha çok Türkçe konuştukları ortaya çıkarken, kullanımı kuşaklar arasında ciddi oranda azalan Kürtçe’nin eğitim ve bürokraside yer alması talebinin de büyük bir oran tarafından sahiplenildiği belirtildi.
Rawest Araştırma‘nın, Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Van, Ağrı, Bingöl, Şırnak ve Tunceli’nin merkez ilçeleri dahil toplam 25 ilçede, “ebeveyn ve çocuklar arasında ana dilin durumu” konulu saha araştırması sonuçlandı. Kamuoyu ile paylaşılan araştırma sonuçlarında çarpıcı tespitler ortaya çıktı. Ebeveynlerin çok büyük bir oranının anadilini bildiği tespitinin yapıldığı, hiç bilmeyenlerin oranının yüzde 6 olarak ölçüldüğü çalışmadaki sonuçlar şöyle sıralandı:
- Ebeveynler Kürtçe’yi kendilerinin de aktif olmasını gerektiren kitap okuma gibi alanlarda çok az kullanırken müzik dinleme, video izleme gibi tek yönlü iletişimde daha yoğun kullanıyor.
- Ebeveynlerin büyük çoğunluğu çocuklarının Kürtçe öğrenmesini isterken, bunun için ortalamanın üstünde bir çaba sarf edenlerin oranı 1/3 oranındadır. Her 4 kişiden 1’i çocuğunun Kürtçe öğrenmesi için herhangi bir çaba sarf etmediğini söylüyor.
- Ebeveynlerin bu konuda en çok yakındıkları konu, çocuğun çevresindeki uyaranların kahir ekseriyetinin Türkçe olması ve kendi şahsi çabalarıyla bu durumun üstesinden gelememeleridir.
- Ebeveynlerin kendi aileleri ile iletişimde anadili kullanmaları ile çocuklarının anadili kullanmaları arasında önemli bir düşüş vardır. Ebeveynlerin anne-baba ile sadece Kürtçe konuşma oranı yüzde 48 iken bu oran çocuklarında yüzde 13’tür. Sadece Türkçe konuşma oranları da bu durumu teyit etmektedir.
- Araştırmaya katılan ebeveynler ile çocukları karşılaştırıldığında Kürtçe kullanımı 1/3 oranında azalmış, Türkçe kullanımı aynı oranda artmıştır. İki dilin birlikte kullanıldığı durumda süreç Türkçe’nin artışı ve Kürtçe’nin azalışı şeklinde ilerlemektedir.
- Ebeveynlerin büyük çoğunluğu çocuklarını Kürtçe’nin (de) eğitim sürecinde yer aldığı bir okula göndermek istiyor. Yine yaklaşık 3/4’ü Kürtçe’nin Türkçe ile birlikte resmi dil olarak kabul edilmesini talep ediyor.
- Sonuç olarak, kullanımı kuşaklar arasında ciddi oranda azalan Kürtçe’nin eğitim ve bürokraside yer alması talebi de büyük bir oran tarafından sahiplenilmektedir.
