Devletin ölüm listesindeki bakan: Ziya Halis

Ziya Halis, 68 kuşağından. Sivas’ın Emirhan köyünden, başkaldırı yıllarının İTÜ öğrencisi. Yoksul bir köylü çocuğu olarak dünyaya geliyor. Hüzünlü bir toprakta acı hikayeler dinleyerek büyüyor.

Koçgiri Katliamı’nın ardından, Dersim Katliamı bölgede yıkım üstüne yıkıma yol açıyor. Aile üyelerinden büyük kayıplar yaşanıyor. Ziya Halis, Koçgiri’den bir sahne aktarıyor: “Topal Osman çeteleri bizim köye komşu olan Tuzlagözü’nden saldırmaya başlamışlar… Köylüler saldırganlardan kaçmaya çalışıyor. Annem kundakta bebekmiş… Anneannem daha fazla kaçamayacağına karar verince, yakalanıp tecavüze uğrama korkusundan, kundağı yolun kenarında bir çalının arasına koyup kaçmaya devam etmiş. Bir Türk köyüne kavuştuklarında dedem ve diğer köylüler anneanneme bebeği ne yaptığını sormuş. O da kundağı bıraktığı yeri tarif etmiş. Köylüler kundağın olduğu yere gidip bebeği getirmişler.”

Ziya Halis, “Mücadele Dolu Yıllarım” (Ütopya Yayınları) adlı kitabında yaşamını kaleme almış. Anılar, yakın geçmişimizin bir özeti gibi. Devlete egemen güçlerin acımasızlıklarıyla dolu bir yakın tarih özeti. Küçük Ziya, fakir ve çaresiz bir köylü çocuğu olarak, bir an önce etkili bir konuma gelmeyi hedefler. İTÜ’yü yüksek inşaat mühendisi olarak bitirir. Köyüne gider ve bölge insanlarının yaşamına katkıda bulunmak amacıyla siyasete atılır. Sivas’tan milletvekili seçilir, bakan olur. O yıllarda Türkiye, Kürt sorunuyla karşı karşıyadır.

Halis, devletin Kürtleri yok sayan tutumunun karşısındadır. Kürt-Alevi kimliğinin hakkını hukukunu savunur. Çorum, Sivas, Maraş, Elazığ, Malatya katliamlarına tanıklık eder. CHP, SHP, EDP’de siyaset yapar. Güneydoğu Anadolu’da 40 bine yakın insanımızın yaşamını yitirdiği çatışmaların sona ermesi için çalışır. Tansu Çiller’in başbakanlık, Mehmet Ağar’ın içişleri bakanlığı yaptığı yıllardır. Aralarında Behçet Cantürk, Savaş Buldan’ın da olduğu birçok Kürt aydını, faili meçhul cinayetlerin kurbanı olmaktadır… Ankara kulislerinde, bir ölüm listesinden söz edilir. Ziya Halis’in de adı ölüm listesindedir.

Bunu öğrenir. Artık bakan değildir. Onu öldürecek tetikçi son anda vazgeçtiğini itiraf eder. Ziya Halis, Koçgiri’yle başlayan bir tarihin, Dersim’le süren ve günümüzde hâlâ çözülemeyen bir meselenin önemli isimlerinden birisi. Duyarlı ve açıksözlü bir Kürt-Alevi aydını olarak demokrasi mücadelesini sürdürüyor. Dersim Katliamı üzerine pek çok çalışmaya öncülük eden akademisyen Profesör Şükrü Aslan, Halis’in anılarını, kitap yayına girmeden okumuş, kitapla ilgili görüş ve önerilerini paylaşmış. Alfred de Musset: “Güzel bir anı, bu dünyada belki de mutluluktan daha gerçektir.”

Oral Çalişlar

Serbestiyet