Mela Bextiyar diyar kir ku serdana Nêçîrvan Barzanî ya Tehranê “dîrokî bû” û di serdanê de axaftinên baş hatin kirin û geşbîniyek heye.
Endamê berê yê Encûmena Bilind a Siyasî û Berjewendiyên Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê (YNK) Mela Bextiyar di 8emîn Konferansa Navneteweyî ya Platforma Dabiranê de gotarek pêşkêş kir.
Mela Bextiyar li ser pêşveçûna demokrasiyê ya li Herêma Kurdistanê got:
“Pêwendiya demokrasî û rewşenbîriyê ne taktîk e, pêvajoyeke dîrokî û dirêj e bi hev re pêk tên yan jî ti ji wan pêk nayên.
Li Herêma Kurdistanê demokrasî bi tenê bi aliyên siyasî nayê.
Divê em hemû bangewaziyê jê re bikin û bixebitin ji bo ku rewşenbîriya civaka sivîl û bi saya wê çeperên xwe bihêztir bikin.”
Serokê Herêma Kurdistanê Nêçîrvan Barzanî roja yekşemê li ser vexwendina fermî ya Îranê çû Tehranê û bi Rêberê Komara Îslamî ya Îranê Elî Xamineyî, Serokkomarê Îranê Îbrahîm Reîsî û berpirsên din ê Îranê re civiyabû.
“Herêma Kurdistanê li cihanê xwedî piştevan e”
Mela Bextiyar behsa serdana Nêçîrvan Barzanî ya Tehranê kir û got:
“Serdana Serokê Herêma Kurdistanê ya Tehranê serdaneke dîrokî bû. Sarî ji holê rakiriye.
Li gorî axaftinan ji aliyê siyasî gotinên baş hatin kirin û geşbîniyek heye.
Berê gelek pirsgirêk di navbera Hewlêr û Tehranê de dihatin dîtin ku metirsiyeke piralî li ser Herêma Kurdistanê hebû.
Hewlêr 144 caran (ji aliyê Îranê û hêzên çekdar ên nêzîkî wê ve) hatiye bombebarankirin û mûşek hatin avêtin, ev mûşek ji bo her Kurdekî ye.”
Mela Bextiyar amaje bi gotinên Serokê Herêma Kurdistanê yên “li Tehranê îradeyeke baş ji bo çareserkirina pirsgirêkan heye” jî kir û da zanîn ku gelekî balkêş e.
Mela Bextiyar bal kişand ser pêşwaziya li Nêçîrvan Barzanî ya li Tehranê jî û anî ziman:
“Yek ji wan sedemen ew bû, hat selimandin ku Herêma Kurdistanê li cihanê xwedî piştevan e û venagere çargoşeya reş a salên 1960 û 1970yî û bi hêsanî nayê jinavbirin.
Ev tecrûbe bûye beşek ji siyaseta navneteweyî û bazara Kurdistanê jî bûye beşek ji berjewendiya stratejiya aborî ya herêmê û navneteweyî.”
Beriya ziyareta Nêçîrvan Barzanî ya Tehranê, Serokkomarê Tirkiyeyê Recep Tayyîp Erdogan çûbû Bexdayê û ji wir jî hatibû Hewlêrê û bi berpirsên Herêma Kurdistanê re civiyabû.
Mela Bextiyar da zanîn ku Tirkiye û Îran 2 welatên bihêz ên herêmê ne û asta wan a bazirganiyê bi Îraq û Herêma Kurdistanê re salane bûye 50 milyar dolarên Amerîkî.
Li gorî gotina Mela Bextiyar çavên welatên cîhanê hemûyan li ser petrol û gaza Herêma Kurdistanê ye û di çend salên bê de dê gaza Kurdistanê bandorê li bazara gazê ya cîhanê bike.
Bextiyar eşkere jî kir ku gaza herî bi kalîte ya cîhanê li Çemçemalê ye û bi rehetî dikare bigihêje Ewropayê.
“Kurdistan dê di stratejiya gaz û avê ya paşerojê de rola xwe bilîze”
Li gorî gotina Mela Bextiyar 20 salên pêş dê li seranserî cihanê bibe deh salên têkoşîna gaz û avê.
Bextiyar diyar kir ku eger Hikûmeta Îraqê bi hevahengî bi projeyeke avê ya Herêma Kurdistanê re be, dê ji sedî 40ê pirsgirêka avê li Îraq û Herêma Kurdistanê were çareserkirin.
Çemçemal jî xwedî 200 trîlyon metre sêgoşe rezervên gazê ye ku bi kalîteya xwe li cîhanê bêmînak e.
Mela Bextiyar da zanîn ku başbûna pêwendiyên Îran û Herêma Kurdistanê dê bandorê li pêwendiyên Hewlêr û Bexdayê jî bike.
Bextiyar da zanîn ku Hewlêr û Bexda dikarin pirsgirêkên petrol, gaz û mûçeyê çareser bikin.
Mela Bextiyar behsa nakokiyên aliyên siyasî yên Herêma Kurdistanê jî kir û wiha got:
“Nakokiyên partiyên Kurdistanî di zerera Kurdan û demokrasiyê de bûye.
Niha Herêma Kurdistanê bi awayê defakto bûye du herêm.
Pêşmergeyan hev negirtiye.
Ji ber wê jî Dadgeha Federal her meh biryarê li ser me dide û rêkeftinên Hewlêr û Bexdayê ji aliyê siyasî, yasayî û aborî ve hatine rawestandin.
33 sal in hikûmet hatiye damezrandin lê ji ber nakokiyan heta niha destûr nehatiye nivisandin.
Divê bilez destûrek were nivîsandin.”
Rûdaw
