Kürdistan Federe Devlet merkezli Kürt Diaspora ve Lobi örgütlenmesinin önemi

İbrahim GÜÇLÜ

Kürdistan Federe Devletinin başkenti Hewlêr’de 4 ve 5 Aralık 2021 günlerinde Kürt Diasporasının kongresi yapıldı. Ben de kongreye misafir olarak katıldım. Ama ben de geçmişte Avrupa’nın İsveç Devletinde kaldığım ve vatandaşı olduğum için bir bağlamda da Kürt Diasporasının bir üyesi konumundaydım.

Kongre sonrasında, kongreye ilişkin eksiklikleri ve eleştirilerimi yazdım. Kongrenin eksikliklerine işaret etmemi ve bazı eleştiriler yapmamı, kongreye karşı olduğum sonucunu çıkaran dostlarım ve arkadaşların olmuş. Bu görüş yanlıştır. Eleştiri, gelişimin, yenilenmenin olmazsa olmaz şartlarından biridir. Desteklediğimiz ve içinde olduğumuz bir kurumun eksiklerini dile getirmek, yaptıklarına yönelik eleştiri yapmak üye olmanın bir gerekliliği ve aynı zamanda bir vazifesidir. Mutlaka olması gereken bir şeydir. Demokrasinin de bir gereğidir.

Altını çizerek belirtiyorum ki, Kürdistan Başkenti Hewlêrde yapılan Kürt Diasporası Kongresini ve bu kongreden çıkan oluşumu destekliyorum.

BİRLEŞİK KÜRT DİASPORASI ŞİMDİLERDE KÜRDİSTAN FEDERE DEVLET MERKEZLİ ÖRGÜTLENMELİ…

Kürdistan Diasporasının tarihi, durumu, örgütlenmesi konumun daha sonraki bölümde ifade edeceğim.

Kürt Diasporası, Kürtler, bir devlet sahibi olmadığından, haklı olarak birbirinden otonom ve bağımsız değişik örgütlenme biçimleriyle örgütlenmek zorunda kaldılar. Bugüne dek de bu örgütlenmeler değişik dernek, vakıf, federasyon, birlikler, platformlar türünde yürütüldü.

Bulunduğumuz aşamada Kürtler olarak, bir devlet sahibiyiz. Bu devletimiz de, Kürdistan Federe Devletidir. Bu hayati ve temel önemdeki gelişmeden dolayı, Kürt Diasporasının dağınık bir şekilde örgütlenmesini devam ettirmek doğru olmadığı gibi, etkin de olamaz. İstenilen sonuçlara ve amaçlara varılması da olanaklı değildir. Bundan dolayı birleşik bir Kürt Diaspora örgütlenmesine ihtiyacımız var. Bunun için de koşullar hayli olgundur. Geçmişte bir devlet sahibi olmadığımızdan, Kürt Diasporası tam anlamıyla bağımsız ve otonom örgütlenmeler içinde yapılanma şansı bulmuştur. Bu duruma son verilmelidir.

Kürdistan Başkanı Mesut Barzani ve Kürdistan Federe Devlet Hükümetinin bu konuda irade ortaya koyması, Hewlêrde, bir diaspora kongresinin yapılması oldukça önemlidir. Bu irade, birleşik bir diaspora örgütlenmesi için olumlu bir şarttır. Bütün Kürtlerin bu olanağı değerlendirmesi gereklidir.

Bu durum göz önüne alındığı zaman, Hewlêr’de yapılan kongrenin ortaya çıkardığı oluşumu temel ve merkez alarak, Birleşik Kürt Diasporasını örmek ve örgütlemek gerekir.

Hewlêr Kongresinde, ortaya çıkan diaspora oluşumu örgütlenmesi olan Konfederalizm yöneticilerinin de bu bilinçle hareket ederek, bütün kesimlerle, Kürt diaspora örgütlenmeleriyle ilişki kurması gerekir.

Kürt Diasporasındaki DİAKURD örgütlenmesi ile mutlaka ilişki geliştirilip, ortaklaşmanın şartları yaratılmalıdır.

Kürt Diasporası, Yahudilerin hem devletsiz konumdaki diaspora yapılanmasına ve hem de devlet sahibi olduktan sonra diasporasını incelemelidir. Biz Kürtlerin durumu Yahudilere çok benzemektedir.

KÜRT DİASPORASININ GENEL KONUMU NE?

Kürt Diasporası bütünlüklü bir Diaspora değil. Çünkü parçalanmış Kürt Milletinin ve Kürdistan’ın Diasporasıdır. Bundan dolayı dünyadaki diğer diasporalara benzeyen yanları olduğu halde, niteliksel olarak benzemeyen yanları da var. Bu nedenle çok özgün bir diasporadır. Birleşik yapısının ortaya çıkarılmasında, örgütlenmenin özgünlükleri, yapılacak işler de; bütüne ve parçalara göre ele alınmak ve çözümlenmek zorundadır.

Çok açık ki, Kürt Diasporasının ve Lobisinin, her Kürdistan parçası ile ilgili yapacağı farklı çalışmalar var, bunun için de farklı programların bir bütünlük içinde sürdürülme durumu var.

Dünyada Kürt Diasporasının oluşması, 1960 yılından sonra gerçekleşti. Kürdistan’da Eylül Milli Devrimi ile başladı. Kürdistan’ın Kuzeyinde Milli Ayaklanmalar, 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 Darbeleri sonrası, İran’da 1968 Milli Ayaklanma ve 1979 Kürdistan’daki milli ayaklanma sonrası, Kürdistan’ın Batısında Baas Rejiminin baskısıyla başlayan, 2011 yılındaki İç Ayaklanma sonrası oluştu.

Kürt Diasporası, 1960’den sonra örgütlenemeye başladı. Bütün parçaları kapsayan, sadece belli bir parçayı kapsayan, ideolojik nitelikli, nasyonalist nitelikli, kitlesel, siyasi parti ve örgütlere bağlı örgütlenmeler yapıldı.

Kürt Diaspora Konfederalizmi önünde bu örgütlenmeleri kitlesel milli çıkarları savunan bir konfederal yapıya kavuşturulması, önemli bir sorun olarak durmaktadır. Bu başlı başına yetenekli, tecrübeli insanların işidir. Elbette Kürt Diaspora Konfederalizm yöneticileri de buna öncülük edecekler ve yol göstericilik yapacaklar. Diaspora bünyesindeki bu konuda beceri ve yetenek sahibi olan, dil bilen, Kürdistan’ının bütün parçalarını iyi tanıyan kişiler olması gerekir.

Kongrede bu konuda alternatif ve çerçeve görüşler sunulmadı ve karar altına alınmadı. Bu büyük bir eksiklik olarak orta yerde duruyor. Bu eksiklikler hızla giderilmelididr.

KÜRT LOBİSİ MUTLAKA OLUŞMALIDIR…

Lobi, çok özgün bir konu ve yapılanmadır. Çok özgün olarak örgütlendirilmesi, titizlik isteyen bir konudur.

Milletlerin, özellikle devlet olmayan, bir parçada devleti olan Kürtler gibi milletler için çok çok önemlidir. Ne yazık ki Kürtlerin, Uluslararası standartlara uygun bir Lobisi söz konusu değildir. Kürt Diaspora’sı hızla Kürt Lobisinin oluşumuna katkıda bulunmalı, bunun için proje yapmalıdır.

Kürt Lobisi, Kürt Diasporası gibi özerk ve otonom örgütlenmeyle olmaz. Kürt Lobisinin örgütlenmesi merkezden ve Kürdistan Federe Devletine bağlı olarak oluşturulmak zorundadır.

Kürt Lobisi doğal olarak, Kürdistan Federe Devlet Dış İşleri Bakanlığınla yakından ve organik yakınlık içinde olmak zorundadır. Dünyanın değişik ülkelerindeki yetenekli, liyakat sahibi, dil bilen, Kürdistan’ın dört parçasını ve dünyayı yakından tanıyan, birikimli, uzmanlardan oluşacaktır. Kürt Lobisi içinde, Kürdistan Federe Devletinin de uzmanları olacaktır.

Çok açık ki, Kürdistan Başkanı Sayın Mesut Barzani’nin de ifade ettiği gibi, bu çalışmaların en büyük amaçlarından biri de, belki de birincisi, Yahudilerin, Ermenilerin, bütün dünyadaki diğer milletlerin lobileri gibi güçlü, nitelikli, kaliteli, ehlilerden oluşan bir lobi oluşturmaktır.

Kürt Lobisi, merkezi tarzda ele alınmak ve oluşturulmak zorundadır.

Kürt Lobisi, Kürt milletinin devletleşmesi ve ulusal genel çıkarları için; hem de farklı iktidar, devlet, yapısal idari ve ekonomik ilişkilerini taşıyan/yaşayan Kürdistan parçaları için lobi faaliyeti sürdürecektir.

Kürt Lobisini oluşturan ilk plandaki uzmanların Kürdistan’da, bir dönem eğitilmeleri gerekir. Bu eğitilen uzman Kürt Lobisi elemanları, kaldıkları ülkelerde Kürt Lobisi için elverişli olan uzmanları saptayacak, onları eğitecektir. Böylece de Kürt Lobisinin sürekliliği ve devamı koşulları yaratılacaktır.

TECRÜBE OLARAK YARARLANABİLECEĞİMİZ VE KÜRTLER İÇİN ELVERİŞLİ OLAN YAHUDİ LOBİSİNE KISA BİR BAKIŞ…

Yahudi Lobisi hakkında yapılan bir doktora çalışmasından bir bölümü aktarmayı, tecrübe açısından yararlı görüyorum.

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Yahudi lobisi ya da İsrail lobisi, siyasi sahneye çıktığından itibaren, politik gözlemcilerin, araştırmacıların ve medyanın ilgi odağı haline gelmiştir. Bunun nedeni Yahudilerin antik zamanlardan bugüne kadar, kendi devletine sahip olmadan, yaşadıkları devletlerde, devlet hiyerarşisi dahil olmak üzere, toplumun her kademesinde aktif ve önemli yerlere gelmeleridir. Avrupa’da önyargılı davranışlar ve ayrımcılık yüzünden Yahudi halkı sık sık baskı ve zulümlere maruz kalırken, ABD’nin kuruluşundan itibaren bütün halklarla aynı muamele görmekte, eşit haklara sahip olmuşlardır. Böyle bir durum Yahudilerin Avrupa’dan Amerika’ya kitle halinde göç etmelerini sağlamıştır. Zaman içerisinde Amerikan toplumun gelişmesinde aktif rol oynayan ve Amerikan devlet ve toplumun her kademesinde temsil edilen Amerikan Yahudi Toplumunun siyasi etkisi, özellikle Yahudi Devleti- İsrail’in kuruluş aşamasında ortaya çıkıp elli yılı askın süredir, Amerikan politik sahnesinde ve Amerikan Ortadoğu politikasında kendini hissettirmektedir. Amerikan Yahudi dernekleri ve örgütleri tarafından meydana gelen Yahudi lobisi, İsrail Devleti adına ABD Kongresinde lobicilik faaliyetleri yürütmektedir. Birleşik Devletler, siyasal düzeni ve devlet sistemi, Amerikan vatandaşlarının siyasi sürecine aktif bir şekilde katılmalarını müsaade etmektedir. ABD vatandaşlarının tek başına ve örgüt halinde yaşama kurumuna yasa tasarısı teklifini sunma hakları veya kurumun baktığı yasa tasarılarının lehine ya da aleyhine lobicilik yapma hakları bulunmaktadır. Şirket, dernek, örgüt, etnik gruplar veya yabancı devletler adına lobi faaliyetlerini yürüten teşkilat Kongre’de yasal olarak lobicilik yapmak için ilgili devlet makamlarında kayıt olmak ve her yıl ilgili makamlara gerçekleştirdiği faaliyetlerle ilgili rapor sunmak zorundadır. ABD’de, çeşitli Yahudi dernek ve örgütleri, sayılarının az olmamasına rağmen AIPAC (Amerikan-İsrail Halkla İlişkiler Komitesi) yasal olarak kayıtlı lobi örgütüdür ve ABD Kongresinde yasal olarak Amerikan Yahudilerinin ve İsrail’in çıkarlarını savunmaktadır. Kalan Yahudi dernek ve örgütleri AİPAC ile dayanışma ve iş birliği içerisindedirler. ABD Kongresinde, İsrail güvenlik ve ekonomik çıkarlarını savunan ve İsrail resmi politikalarını destekleyen Yahudi lobisinin Amerikan siyasal sisteminde önemli bir yeri vardır. Amerikan Yahudilerinin önemli bir seçmen tabanını oluşturmaları ve Yahudi iş adamlarının ve şirketlerinin seçim kampanyalarında göz ardı edemeyecek bağışlarda bulunmaları hem Kongre hem Başkan adaylarının İsrail yanlı politikalarını yürümeye zorlamaktadır. Amerikan siyasi mekanizmasında, yürütme olsun, yasama olsun Ortadoğu politikasıyla alakalı her kararı etkilemeye çalışması, Yahudi lobisini ABD’nin İsrail’e kendi çıkarlarına zarar verecek kadar destek vermesini dikkat çekici bir neden olarak ortaya koymaktadır.

Kürt Lobisi de böyle bir lobi olmalı.

Diyarbekîr, 21. 12. 2021