Barzani’nin tarihi BaÄŸdat ziyareti ve KDP ile Åžiiler (Ä°ran) arasında açılan yeni sayfa

KDP Genel BaÅŸkanı Mesud Barzani‘nin 3-4 Temmuz tarihlerinde baÅŸkente yaptığı ziyaret, Erbil-BaÄŸdat iliÅŸkilerinin ilerlemesine katkısının yanı sıra, KDP ile Åžiiler arasındaki gerginliÄŸin rafa kaldırılması ve soÄŸuk rüzgarların ılıması anlamına geliyor. 

Barzani’nin BaÄŸdat ziyareti Erbil-Tahran uzlaşısını taçlandırıyor

Neçirvan Barzani’nin 6 Mayıs’taki Tahran ziyareti bir dönüm noktasını teÅŸkil ediyor.

KDP Genel BaÅŸkanı Barzani’nin BaÄŸdat ziyareti de bu temasın ardından oluÅŸan uzlaşıyı taçlandırmayı amaçlıyor. 

Bir önceki analizde Ä°ran’ın Irak’taki önemine iÅŸaret etmiÅŸtim.

Ondan önceki analizde de KDP’nin Ä°ran ile yakınlaÅŸmasını ele almıştım ve şöyle bir tespitte bulunmuÅŸtum:

Irak’ta artık huzur ve istikrar Tahran’a baÄŸlı.

Bu yüzden Irak’taki tüm güçlerin Tahran ile yakınlaÅŸmasının kaçınılmaz olduÄŸuna vurgu yapmıştım.  

Ankara ve Washington bu durumdan rahatsız ise mevcut varlıklarını ve sahadaki politikalarını dramatik bir şekilde değiştirmeleri gerektiğine işaret etmiştim. Şimdi tam olarak bu gerçekleşiyor. 

Barzani’nin BaÄŸdat ziyareti sırasında çekilen fotoÄŸraf karesinde ılımlı-radikal tüm Åžii liderlerin yer alması baÅŸlı başına çok ÅŸey anlatıyor.

Ä°ran dışında hiçbir güç bu kareyi meydana getiremezdi. BaÅŸbakan Muhammed Åžiya Sudani, Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki, Meclis BaÅŸkanı Muhsin Mendelavi, Nasr Koalisyonu lideri Haydar Abadi, Åžii Fetih Koalisyonu lideri Hadi Amiri, Ulusal Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim, Asaib Ehli Hak Hareketi lideri Kays Haz Ali ve HaÅŸdi Åžabi’nin önde gelen isimlerinden Seyyid’uÅŸ Åžuheda Tugayları Komutanı Ebu’l Ala el-Velayi bu görüşmede hazır bulundu. 

Barzani Ayrıca, Yüksek Yargı Konseyi BaÅŸkanı Faik Zeydan, Basra Valisi Esad Ä°dani’nin yanı sıra ABD, Ä°ngiltere, Fransa ve Çin, Kuveyt, Katar, Mısır, Bahreyn, Umman, Ãœrdün, BirleÅŸik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan büyükelçileri ile de görüştü. 

KDP bağımsızlık ve ayrılığa dayali politikasını donduruyor

Bu bir açıdan KDP’nin öncülüğünü ve bayraktarlığını yaptığı bağımsızlık politikasının da yerini BaÄŸdat merkezli politikalara bırakacağı anlamına geliyor.

Esasında Barzani, referandum sürecinde de sürekli olarak bu noktaya vurgu yapıyordu:

Ya onurlu birliktelik-ortaklık ya da barışçıl-dostça ayrılma.

Barzani, referandum sırasında yaptığı konuşmalarda Bağdat ile barışçıl yollarla ayrılmak istediklerini ve Kürtler ile Arapların düşman olmadığını dile getirme gereği duyuyordu.

Barzani’nin üzerinde durduÄŸu bir diÄŸer temel sorun ise Anayasanın uygulanmamasıydı.

Maliki’nin 2014’te Kürdistan Bölgesinin bütçesini kesmesi BaÄŸdat’ın Erbil’e dair yaklaşımını net bir ÅŸekilde ortaya koyuyordu. 

Kürt uzmanlar, Kürtlerin bundan sonra Bağdat ile ilişkileri güçlendirmesi ve başkenti gözden çıkarmaması görüşünde.

Referandum konusunda KDP ve Barzani halen de pişman değil ve bugün olsa yine yapacakalarını vurguluyorlar fakat o süreçte 16 Ekim fiyaskosunda iyi bir sınav verilmedi ve sonuçları çok ağır oldu.

Referandum, Kürtlerin iç dağınıklık ve askeri güçlerinin parçalı olması nedeniyle bağımsızlığa ve devletleşmeye hazır olmadığını gösterdi. 

Bağdat ile yeni sayfa açarak içerideki sorunları çözüme yönelme

O nedenle gelinen aşamada Kürtlerin Bağdat ile ilişkilerde yeni sayfa açarak; ekonomisini güçlendirmesi, memurların-emeklilerin-işçilerin-şehit yakınlarının maaşlarının gündem olmaktan çıkarması, petrol akışının yeniden güçlü bir şekilde başlamasını sağlaması, doğalgazı ihraç edecek hale getirmesi, altyapıyı sellere imkan vermeyecek şekilde yenilemesi, istihdam alanlarını çoğaltması, petrol dışı gelirlere yatırım yapması, tüm jeneratörlere son vererek elektriği günlük sorun olmaktan çıkarması ve eğitimde reform yaparak toplumsal beklentileri karşılaması gerekiyor.

Bunların gerçekleşmesi halinde Peşmergenin birleştirilmesi projesinin de sonuç vermesi için adımlar atılabilir. Zira yukarıda sıralanan başlıklar acil çözüm bekleyen sorunlar.

Bu noktada toz pembe bir tablo çizmek istemiyorum fakat sıraladığım hususların hayata geçmesi durumunda Erbil’in iç barışı saÄŸlanacağı için diÄŸer konularda atacağı adımlar konusunda eli çok güçlü olacaktır. 

Barzani’nin BaÄŸdat ziyareti ilk olmadığı gibi son da deÄŸildir. Ä°lk defa 1970’te yaptığı BaÄŸdat ziyareti Saddam Hüseyin ile 11 Mart Özerklik AnlaÅŸmasını beraberinde getirmiÅŸti.

BaÄŸdat’ta ÅŸu an hükümeti yöneten isimler yenidir fakat Barzani’nin 50 yıllık tecrübesi var. 

Irak, Åžii ve Sünnilerin olduÄŸu kadar Kürtlerin de ülkesidir. Kürtler Irak için Anayasa yazmış, Parlamento kurmuÅŸ ve Saddam’ın yıkılması sürecinde aktif rol almıştır.

Kürtler, BaÄŸdat’tan çekilirse baÅŸkası o boÅŸluÄŸu doldurur. Kürtler artık kendini BaÄŸdat’ın sahibi görmeli ve BaÄŸdat adına uluslararası kamuoyu ve OrtadoÄŸu ile muhatap olmalı.  Kürtler Irak siyasetinin manevi babasıdır ve bu yüzden Irak siyasi taraflarına klavuzluk yapmalı. 

Erbil’de diÄŸer halklar ve renklerle iyi bir siyasi ortam kuruldu ve herkes birlikte yaÅŸam ÅŸartlarından memnun.

Barzani de bu yüzden tüm Iraklılar tarafından farklıları bir arada yaşatan bir merkez olarak görülüyor.

Ayrıca Mam Celal’in vefat etmesiyle Irak’ta son 100 yıllık çalkantılı ve fırtınalı yıllarda siyaset yapan kimse kalmadı. Iraklı taraflar bu nedenle de Barzani’ye özel bir önem atfediyor.

IT