Kültür ve Sanat Mardin’deki 5 bin yıllık yer altı şehri ziyarete açılıyor

Mardin’in Midyat ilçesinde, içinde ibadethane, silo, su kuyuları, barınma, şırahane, iÅŸlik, sarnıç ve mezar alanları bulunan, dehlizlerle geçiÅŸlerin olduÄŸu 5 bin yıllık yer altı ÅŸehrinin 2 etabı bu yıl ziyarete açılacak. Uzmanlar Matiate yer altı ÅŸehrinde yaÅŸam M.Ö 3 bin yılında baÅŸladığını söylüyor.

Midyat ilçesinde 4 yıl önce tarihi sokak ve evlerde başlatılan çalışma kapsamında bulunan ve temizlik yapılan mağaranın tek olmadığının, dehlizlerle farklı mekanlara geçiş sağlandığının belirlenmesi üzerine yer altı şehrini ortaya çıkarmak amacıyla yürütülen kazı çalışmasının 4. sezonu başladı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Mardin Müzesi ve Midyat Belediyesi iÅŸbirliÄŸiyle 4 yıldır Estel bölgesinde bulunan Ulu Cami Mahallesi’ndeki 2 noktada çalışmalar titizlikle yürütülüyor.

Mardin’deki 5 bin yıllık yer altı ÅŸehri bu yıl ziyarete açılacak

Çok geniş bir alana yayıldığı tespit edilen ve buluntulara göre yaklaşık 5 bin yıllık olduğu belirlenen yer altı şehrinin, 1. ve 2. etap temizlik ve kazı çalışmalarında 8 bin 223 metrekarelik alan ve bu alanlarla bağlantılı yaklaşık 120 metrelik tünel ortaya çıkarıldı.

İbadethane, silo, su kuyuları, barınma, şırahane, işlik, sarnıç ve mezar alanları, tünel ve dehlizlerin bulunduğu yer altı şehrinde, farklı dönemlere tarihlendirilen, kandiller, ağırşaklar, el değirmeni, taş ve cam boncuklar, taş eserler, bronz sikke ve takılar, pişmiş topraktan araç gereçlerin yanı sıra insan ve farklı hayvanlara ait kemikler bulundu.

Çalışmaların bitme noktasına geldiği 1. ve 2. etapların turizme kazandırılması için hazırlanan restorasyon ile Ziyaretçi Karşılama Merkezi projeleri, Mardin Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca onaylandı.

Mardin’deki 5 bin yıllık yer altı ÅŸehri bu yıl ziyarete açılacak

Mezopotamya’nın en gözde destinasyon merkezi haline getirilmesi hedeflenen yer altı ÅŸehrinin iki etabının bu yıl turizme kazandırılması hedefleniyor.

“Bu ay Ziyaretçi Karşılama Merkezinin ihalesini yapacağız”

Midyat Belediye BaÅŸkanı Veysi Åžahin, çok kültürlü bir yapıya sahip Midyat’ta yüzyıllardır Türk, Kürt, Arap, Müslüman, Süryani ve Ezidilerin bir arada yaÅŸadığını söyledi.

Tarihi ilçede yer altı şehrini ortaya çıkarmak için başlattıkları kazıların sürdüğünü kaydeden Şahin, bu yıl Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü koordinesinde tespit edilen yeni etaplarda çalışma yapılacağını bildirdi.

İlk iki etap için restorasyon ve Ziyaretçi Karşılama Merkezi projelerinin onaylandığını, projeleri çok kısa sürede bitirip 2 etabı turizme açmayı planladıklarını kaydeden Şahin, şöyle konuştu:

“Bu yıl içinde 1. ve 2. etabı turizme açmayı düşünüyoruz. Bu ay Ziyaretçi Karşılama Merkezinin ihalesini yapacağız. 6-7 ay içinde yer altı ÅŸehri turizme açılacak. Midyat’taki yer altı ÅŸehrinin tamamını turizme açtığımız zaman dünyanın en büyük yer altı ÅŸehirlerinden biri olacak. Sene sonuna doÄŸru 1. ve 2. etabı tamamıyla misafirlerimizin hizmetine açacağız. Gelen turistler hizmete açılmadığı halde merak edip, bizlere müracaat ediyorlar. Güvenlik nedeniyle ÅŸu anda ziyaretçi kabul edemiyoruz.”

Mardin’deki 5 bin yıllık yer altı ÅŸehri bu yıl ziyarete açılacak

Yılda ortalama 1 milyon turisti ağırladıklarını, bu yıl da 1,5 milyon turist beklediklerini aktaran Şahin, turizm konusunda ilçenin potansiyelinin çok yüksek olduğunu dile getirdi.

Turizme açamadıkları destinasyon noktalarının bulunduğunu anlatan Şahin, hedeflerinin 2 milyon turiste yaklaşmak olduğunu sözlerine ekledi.

“5 bin yıllık bir ÅŸehir, etaplar halinde çalışmalar devam edecek”

Kazı başkanı Gani Tarkan da 2020 yılında başlayan kazı çalışmalarında 4. sezona başladıklarını söyledi.

Yamaç yerleşiminin güney kısımlarında çalışmaların devam ettiğini kaydeden Tarkan, şöyle devam etti:

“Bu sezon çalışmalarda bir iÅŸlik ve bir maÄŸara alanı tespit edildi. MaÄŸaradan taÅŸ alınma suretiyle geniÅŸlediÄŸini görüyoruz. Alınan taÅŸlarda maÄŸaranın hemen üzerinde 20. yüzyılın baÅŸlarında tarihlenen ev inÅŸa edilmiÅŸ. Kazı alanında ÅŸu anda üst tabakadayız. Alınmamış dolgu toprağı var. Dolgu toprağının altında da diÄŸer mekanlara baÄŸlantıyı geçiÅŸi saÄŸlayacak mekanların da bulunacağını tahmin ediyoruz.”

Yer altı ÅŸehrinin yaklaşık 40 hektarlık bir alandan oluÅŸtuÄŸunu, ÅŸimdiye kadar yüzde 6-7’lik bir kısmının ortaya çıkarıldığını aktaran Tarkan, kazıların yıllarca süreceÄŸini vurguladı.

Mardin’deki 5 bin yıllık yer altı ÅŸehri bu yıl ziyarete açılacak

Şimdiye kadar çok sayıda yapı ve buluntulara ulaştıklarına dikkati çeken Tarkan, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Milattan önce 3. binde yerleÅŸim baÅŸlıyor Matiate yer altı ÅŸehrinde. Tunç Çağı’nda baÅŸlıyor ve kesintisiz ÅŸekilde devam ediyor. Roma dönemine ait de çok sayıda buluntu var. Sikkeler, kandiller, su mataraları, cam bilezikler ve günlük kullanım eÅŸyaları gibi yoÄŸun seramik buluntuları bulundu. Bunun yanında çok sayıda daha çok Orta ÇaÄŸ seramiÄŸi bulduk. Tunç dönemine tarihlenen seramiklere de ulaÅŸtık, bunlar lokal bölgede. Ancak kazı alanı genelinde Orta ÇaÄŸ ve Roma dönemine ait buluntularla karşılaşıyoruz. 5 bin yıllık bir ÅŸehir, etaplar halinde çalışmalar devam edecek. Hedefimiz yer altı ÅŸehrinin tamamını açığa çıkarmak ve etap etap burayı gelen turistlerin ziyaretine açmak.”

“Matiate diÄŸer yer altı ÅŸehirlerinin öncüsü”

Midyat Belediyesi Koruma, Uygulama ve Denetim Büroları sorumlusu ve sanat tarihçisi Mervan Yavuz da arkeolog, sanat tarihçisi ve 10 işçi ile çalışmaları titizlikle yürüttüklerini söyledi.

Çalışmaların 1. ve 2. etabında bitme aşamasına gelindiğini kaydeden Yavuz, şimdiye kadar açığa çıkardıkları alanda önemli buluntulara ulaştıklarını, buluntulara göre yer altı şehri tarihinin Tunç dönemine kadar gittiğini gördüklerini bildirdi.

Mardin’deki 5 bin yıllık yer altı ÅŸehri bu yıl ziyarete açılacak

Dünyanın birçok yerinde yer altı şehirlerinin bulunduğunu, ilçedeki yer altı şehrinin benzerinin Kapadokya bölgesinde olduğunu kaydeden Yavuz, şöyle dedi:

“Matiate yer altı ÅŸehrinin önemi, bereketli hilalin tam ortasında bulunmasından kaynaklı. Yayılım buradan gerçekleÅŸtiÄŸi için Matiate yer altı ÅŸehrinin diÄŸer yer altı ÅŸehirlerinin öncüsü olduÄŸunu görüyoruz. DiÄŸer yer altı ÅŸehirlerinden farkı ise sivil mimarinin yer altı ÅŸehrinin üzerinde bulunması. Bu da bize yer altı ÅŸehrinden günümüze nasıl ulaşıldığını gösteriyor. Yer altı ÅŸehrinden kent yaÅŸamına aÅŸamalar halinde geçiÅŸini gözlemleyebiliyoruz. Aynı zamanda Kapadokya gibi bazı yer altı ÅŸehirleri, dikey olarak aÅŸağı inmekte. Buradaki ise teras ÅŸeklinde yatay seyrediyor ve çok geniÅŸ bir alana yayılıyor.”

KN